Ἡ σκέψη εἶναι τό ὑπέρτατο καί πλέον πολύτιμο δῶρο τοῦ Δημιουργοῦ στόν ἄνθρωπο. Ἀπ’ ὅλα τά πλάσματά Του ὁ Θεός, μόνο στόν ἄνθρωπο ἔδωσε τό προνόμιο νά διαλογίζεται ἐλεύθερα, νά αἰσθάνεται καί νά ἐνεργεῖ σύμφωνα μέ τά δεδομένα τῆς ἐλεύθερης σκέψης του. Ἡ διαδικασία τοῦ διαλογισμοῦ ἔχει μία ἀφετηρία, αὐτή εἶναι ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου καί ἔχει καί μία κατάληξη, πού εἶναι οἱ πράξεις του. Οἱ διαλογισμοί εὐθύνονται γιά τήν ἁμαρτία, ἀλλά εὐθύνονται καί γιά τήν ἁγιότητα. Στήν παραβολή τοῦ ἄφρονος πλουσίου, πού ἀκούσαμε σήμερα στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας, βλέπουμε ἕναν ἄνθρωπο νά διαλογίζεται, ἀλλά στό τέλος νά ἀποδεικνύεται ἄφρων. Εἶναι τραγικά ὀξύμωρο ἡ σκέψη νά ὁδηγεῖ στήν ἀπερισκεψία. Οἱ διαλογισμοί καί τά σχέδια νά ὁδηγοῦν στήν ἀφροσύνη καί τήν ἀνοησία.

«Διελογίζετο ἐν ἑαυτῷ» ὁ πρωταγωνιστής τῆς σημερινῆς ἱστορίας. Ἔκανε μία σύσκεψη μέ τόν ἑαυτό του. Ἔβαλε τό μυαλό του νά δουλέψει.  Ἀμέτρητοι λογισμοί καί σκέψεις τόν κύκλωσαν καί βούιζαν γύρω ἀπό τήν καρδιά του, ὅπως βουίζουν οἱ μέλισσες γύρω ἀπό τήν κερήθρα. Οἱ ἀτελείωτες μέριμνες καί τά ἀνεκπλήρωτα σχέδια τόν κατέδειξαν κατώτερο τῆς εὐλογημένης καρποφορίας καί τοῦ πλούτου, πού τοῦ δόθηκαν σάν δῶρο ἀπό τό Θεό. Ὅλη αὐτή ἡ δαιδαλώδης διαδρομή τῆς σκέψης του τελικά κατέληξε σέ λάθος ἀποφάσεις, διότι ἡ ἀφετηρία τῶν λογισμῶν του δέν ἦταν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή ἡ ἀγάπη, ἀλλά ἦταν ὁ ἐγωισμός του, δηλαδή ἡ ἀτομική ἀπόλαυση τῶν ἀγαθῶν του.

Βλέπουμε λοιπόν, ὅτι οἱ λογισμοί ἔχουν τρεῖς ποιότητες. Πρῶτον, εἶναι οἱ δαιμονικοί λογισμοί. Δεύτερον, εἶναι οἱ ἀνθρώπινοι λογισμοί καί τρίτον, εἶναι οἱ θεοειδεῖς λογισμοί.Οἱ δαιμονικοί λογισμοί προέρχονται ἀπό τό μισόκαλο καί μισάνθρωπο διάβολο. Εἶναι γεμάτοι ἀπό ψέματα. Κτίζονται πάνω στήν πλάνη. Σκοπό ἔχουν νά ὁδηγήσουν τόν ἄνθρωπο στή λησμοσύνη τοῦ Θεοῦ. Τό ἀποτέλεσμά τους εἶναι ἡ ἀποκοπή τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό Θεό, ἡ ἀπομόνωση τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ἐγκλωβισμός του μέσα στόν ἐγωισμό, ἡ αἰχμαλωσία στά πολυκέφαλα πάθη καί ἡ πτώση στήν ἁμαρτία. Ὁ διάβολος σκορπίζει τούς δαιμονικούς λογισμούς πολύ μυστικά καί ἀδιόρατα μέσα στόν ἄνθρωπο. Γιά νά μήν ξεσηκώσει τήν ἀντίσταση τῆς συνείδησης, χρησιμοποιεῖ τό ψέμα. Παρουσιάζει τήν ἁμαρτία σάν κάτι καλό, σάν κάτι φυσικό, σάν κάτι πού δέν πειράζει, σάν κάτι ἀπαραίτητο, μερικές φορές μάλιστα, σάν κάτι θεϊκό. Σιγά καί ἀθόρυβα διαστρεβλώνει τή σκέψη καί ὁδηγεῖ στήν αἰχμαλωσία τῶν παθῶν, γιά τά ὁποῖα φτάνει στό σημεῖο ὁ ἄνθρωπος νά περηφανεύεται. Ἔτσι, ὄχι μόνο μένει στήν ἀμετανοησία, ἀλλά πέφτει καί στήν ἀπελπισία, ἀφοῦ ἀδυνατεῖ νά κατανοήσει τίς αἰτίες τῆς τραγικότητας πού βιώνει. Οἱ δαιμονικοί λογισμοί ρίχνουν καί φυλακίζουν τόν ἄνθρωπο στά τρία μεγάλα πάθη, στή φιλαυτία, στή φιλοχρηματία καί στή φιληδονία. Ὁ ἄνθρωπος, πού θέλει νά ζήσει πνευματική ζωή, βρίσκεται σέ μία ἀδιάκοπη ἐπαγρύπνηση, προκειμένου νά καταλαβαίνει ἐγκαίρως τίς ἐπιθέσεις τῶν δαιμονικῶν λογισμῶν καί, μέ ἐργαλεῖο τήν προσευχή καί τήν ἐξομολόγηση, νά ἀντιστέκεται ἀποτελεσματικά σ’ αὐτούς.

Ἡ δεύτερη ὁμάδα τῶν λογισμῶν, πού κυριαρχοῦν στήν ἀνθρώπινη σκέψη εἶναι οἱ ἀνθρώπινοι λογισμοί. Ἡ δυνατότητα τοῦ ἀνθρώπου νά διαλογίζεται, τόν βοηθάει στό νά ταχτοποιεῖ τίς ὑποθέσεις τῆς ζωῆς του, νά ἐκπαιδεύεται, νά καλλιεργεῖ τόν πολιτισμό, νά προοδεύει καί νά εὐημερεῖ. Οἱ ἀνθρώπινοι λογισμοί ἔχουν οὐδέτερο χαρακτήρα. Δέν ἐπιφέρουν πνευματική ζημιά στόν ἄνθρωπο, ἀλλά οὔτε καί τόν βοηθοῦν νά ἀνέβει στή γνώση τοῦ Θεοῦ καί στή θέωση. Ἀνάλογα μέ τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς καί ἀνάλογα μέ τόν σκοπό πού θέλουν νά ἐξυπηρετήσουν, ἤ ἐξοκείλουν πρός τήν ἁμαρτία ἤ προσιδιάζουν πρός τήν ἀρετή. Ἐάν ἡ ἀφετηρία αὐτῶν τῶν σκέψεων εἶναι ὁ ἐγωισμός, τότε ὁδηγοῦν στήν ἁμαρτία. Ἐάν ἡ ἀφετηρία τῶν λογισμῶν εἶναι ἡ ἀγάπη, τότε ὁδηγοῦν στήν ἀρετή. Ἀνθρώπινοι λογισμοί ἦτανοἱ σκέψεις πού ἔκανε σήμερα ὁ ἄφρων πλούσιος. Δέν ἦταν κακό πού σχεδίαζε τί νά κάνει μέ τά ὑπάρχοντά του. Κακό ἦταν τό γεγονός πώς στό ἐπίκεντρο τῶν λογισμῶν του ἦταν ὁ ἑαυτός του. Δέν τοῦ πέρασε ἀπό τό μυαλό οὔτε νά εὐχαριστήσει τό Θεό γιά τήν πλούσια καρποφορία, οὔτε νά ἐλεήσει τόν συνάνθρωπο ἀπό τήν πλούσια καρποφορία. Δέν τοῦ πέρασε ἐπίσης ἀπό τό μυαλό ὅτι αὐτός ἦταν ὁ διαχειριστής τῆς περιουσίας του, ὄχι ὁ ἀληθινός ἰδιοκτήτης, ἀφοῦ ὁ χρόνος καί ὁ θάνατος ἁρπάζουν ὅλα τά ὑπάρχοντα τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ διαχείριση τῆς περιουσίας εἶναι ἀνθρώπινη σκέψη μέ οὐδέτερο χαρακτήρα. Ὁ σκοπός καί ὁ στόχος αὐτῆς τῆς διαχείρισης εἶναι πού ὁδηγοῦν στή ἁμαρτία ἤ στή σωτηρία. Ὁ πιστός ἄνθρωπος προσανατολίζει ὅλες τίς σκέψεις του στό Θεό. Κάνει τούς λογισμούς του ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ καί ὄχι ἐργαλεῖα τῆς ἁμαρτίας.

Τέλος ὑπάρχουν καί οἱ θεοειδεῖς λογισμοί. Εἶναι οἱ σκέψεις πού ἀναφέρονται στό Θεό. Αὐτοί οἱ διαλογισμοί ξεκινοῦν ἀπό τήν ἀγάπη γιά τό Θεό, ἀπό τήν ἐπιθυμία τοῦ ἀνθρώπου νά εἶναι σέ κοινωνία καί ἕνωση μέ τόν Κύριο, ἀπό τόν πόθο γιά τό Θεοῦ, ἀπό τήν ἀκόρεστη ἔφεση τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν οὐρανό. Οἱ θεοειδεῖς λογισμοί ὁδηγοῦν στήν προσευχή, ἐφευρίσκουν τρόπους διακονίας καί θυσιαστικῆς προσφορᾶς, ὑποβάλλουν στήν ἀνάγκη τῆς γνώσης καί ἐφαρμογῆς τοῦ θείου θελήματος. Οἱ εὐλογημένοι αὐτοί λογισμοί συγκρατοῦν τό Θεό στό κέντρο τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου. Συγκεντρώνουν ὅλα τά στοιχεῖα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης σ’ αὐτό τό κέντρο. Ἀποτρέπουν τή διασπάθιση καί τόν ἀτέρμονο περισπασμό τοῦ μυαλοῦ στά φθαρτά καί πεπερασμένα καί μέ ἁπλότητα τό συμμαζεύουν στό «ἑνός ἐστί χρεία». Ἑνώνουν τήν κατακερματισμένη ψυχή ἀπό τά κτυπήματα τῆς ζωῆς σέ μία ἑνότητα, πού ἔχει ὡς μοναδική ἀναφορά τό Χριστό. Οἱ θεοειδεῖς λογισμοί ἐμπνέουν τήν ἀνάγκη γιά συμμετοχή στά μυστήρια, τήν ἀδιάσπαστη καί ἀδιάκοπη προσευχή, τή φιλανθρωπία, τή μελέτη τῆς θείας ἀποκάλυψης στή φύση καί στό περιβάλλον. Φιλτράρουν καί καθαρίζουν τήν καρδιά ἀπό κάθε βρωμιά καί ἁμαρτωλή πρόθεση. Καθοδηγοῦν τόν «ἀλήτη» νοῦ ὄχι ὅπου θέλει ἐκεῖνος, ἀλλά μόνον στά μονοπάτια τῆς συνάντησης μέ τό Θεό.

Οἱ λογισμοί εἶναι σάν τά ταξιδιάρικα πουλιά καί σάν τά ἀεροπλάνα πούπετοῦν στόν οὐρανό τῆς ψυχῆς μας. Ὅσο εἶναι περαστικοί δέν εὐθυνόμαστε γι’ αὐτούς. Ἐάν καλέσουμε κάποιους νά προσγειωθοῦν στήν ὕπαρξή μας ἄς εἶναι πρῶτοι οἱ θεοειδεῖς λογισμοί. Αὐτοί θά μεταμορφώνουν καί θά διορθώνουν καί ὅλους τούς ὑπόλοιπους, ἔτσι ὥστε οἱ λογισμοί μας νά γίνουν οἱ ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ καί τό θεῖο δῶρο τῆς σκέψης, νά γίνει τό κύριο ἐργαλεῖο τῆς σωτηρίας μας.

Ι.Μ Δ