Μέ την έναρξη κάθε καινούργιας χρονιάς η ευχή που κυριαρχεί στις σχέσεις των ανθρώπων είναι: “Χρόνια πολλά και καλή χρονιά” ᾽Ακριβώς λοιπόν την ευχή αυτή θα σχολιάσουμε, δεδομένου ότι τις περισσότερες φορές τη λέμε, αλλά χωρίς να τη βλέπουμε στις χριστιανικές της διαστάσεις. Βοηθό στον ορθό προσανατολισμό των σκέψεών μας θα έχουμε τον αγιασμένο Γέροντα Παΐσιο μέσα από ένα μικρό λόγιό του. “῞Οταν εύχεσθε σε κάποιον να του λέτε: Σου ευχόμαστε χρόνια πολλά και ευάρεστα στον Θεό” (ιερομ. Χριστοδούλου, ῾Ο Γέρων Παΐσιος, σελ. 237).

1. ῾Η αξία και σημασία των ευχών

Κατά πρώτον, αξίζει να σημειώσουμε το πόσο σημαντικό είναι να ευχόμαστε καλά πράγματα για τους συνανθρώπους μας. ῎Αν η κατάρα ῾πιάνει᾽ πολλές φορές, που σημαίνει ότι το πονηρό περιεχόμενο της καρδιάς μας μπορεί να επιδράσει αρνητικά στους άλλους, το ίδιο κι ακόμη περισσότερο μπορεί να επιδράσει η ευχή μας και ο καλός μας λόγος. Και τούτο γιατί το καλό, ως προερχόμενο από τον παντοδύναμο Θεό, είναι ισχυρότερο από το κακό και η θετική στάση μας απέναντι στους άλλους, όπως φανερώνεται από τις ευχές μας, μπορεί να λειτουργήσει ως χάδι και βάλσαμο στις ψυχές τους.Προϋπόθεση βεβαίως γι᾽ αυτό είναι ότι οι ευχές μας ανταποκρίνονται στις προθέσεις μας, δηλαδή ευχόμαστε στους άλλους, γιατί πραγματικά και αληθινά τους αγαπάμε ή τέλος πάντων τους συμπαθούμε. Διαφορετικά οι ευχές μας είναι υποκριτικές, γεγονός που εύκολα το επισημαίνει ο πλησίον μας που τις δέχεται.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αρνητικής και θετικής αντίδρασης σε κατάρα και ευλογία αντίστοιχα είναι το γνωστό περιστατικό που καταγράφεται στο Γεροντικό από τη ζωή του οσίου Μακαρίου. Κάποτε, λέγει η ιστορία, ο υποτακτικός του οσίου συνάντησε στον δρόμο του έναν ειδωλολάτρη ιερέα, τον οποίο απερίσκεπτα έβρισε, χαρακτηρίζοντάς τον σατανά. ᾽Εκείνος τόσο θύμωσε από την ανεπάντεχη προσβολή, που έσπασε το ραβδί του στις πλάτες του καλόγερου, αφήνοντάς τον μισοπεθαμένο. Σε λίγο φάνηκε κι ο όσιος Μακάριος, ο οποίος συναντώντας τον ειδωλολάτρη ιερέα έσπευσε να τον χαιρετίσει και να του ευχηθεί. ᾽Εκείνος κοντοστάθηκε σαστισμένος και ρώτησε: – Τι καλό είδες σε μένα, αββά, και μου μιλάς έτσι; – Σε βλέπω που τρέχεις, του είπε ο όσιος, και λυπάμαι που δεν έχεις ακόμη καταλάβει πως μάταια κοπιάζεις.Κατανύχτηκε η ψυχή του ειδωλολάτρη από τα γεμάτα αγάπη λόγια του οσίου και γι᾽ αυτό τον χαρακτήρισε άνθρωπο του Θεού, εν αντιθέσει με τον άλλο κακόγερο, όπως του είπε, που του κακομίλησε. Τελικά, το συναπάντημα αυτό ήταν η αφορμή για τη μεταστροφή του ειδωλολάτρη στον Χριστιανισμό, αφού προηγουμένως ζήτησε και τη συγγνώμη του οσίου για την κακομεταχείριση του μαθητή και υποτακτικού του.῞Ωστε ο λόγος ο καλός, όπως και οι ευχές που ανταλλάσσουμε τις ημέρες των μεγάλων εορτών, κάνει και τον κακό καλό, ενώ ο κακός λόγος και τον καλό ακόμη τον ερεθίζει. Τα ῾χρόνια πολλά και η καλή χρονιά᾽ λοιπόν έχουν αξία και σημασία, έστω κι αν ίσως δεν το καταλαβαίνουμε όσο πρέπει.

2. ῾Η χριστιανική κατανόηση των ευχών

Χρειάζεται όμως να προχωρήσουμε σ᾽ αυτό που επισημαίνει ο Γέρων Παΐσιος: η ευχή μας για χρόνια πολλά σε κάποιον να συμπληρώνεται και με το ῾ευάρεστα στον Θεό᾽. Γιατί άραγε έκανε την παρατήρηση αυτή ο άγιος Γέροντας; Μα ασφαλώς γιατί ήξερε ότι το καλό τότε μόνον είναι πράγματι καλό, όταν σχετίζεται με τον Θεό. ᾽Εκείνος είναι η απόλυτη και μοναδική πηγή του, όπως το βεβαίωσε και το αψευδές στόμα του Κυρίου: ῾Ουδείς αγαθός, ει μη είς, ο Θεός᾽ (Ματθ. 19,18). Χωρίς συσχέτιση του αγαθού και καλού με τον Θεό, παίρνει αυτό τέτοιο περιεχόμενο, ανάλογο με το υλικό που έχει κανείς στην ψυχή και την καρδιά του. Κι όταν λείπει ο Θεός από την ψυχή του ανθρώπου, τότε είναι γεμάτη αυτή από κακίες και πάθη και δαιμονικές ενέργειες, άρα και το θεωρούμενο καλό από τον συγκεκριμένο αυτό άνθρωπο σταματά να είναι και γνησίως και αληθινά καλό.῎Ετσι η ευχή  ῾καλή χρονιά᾽ πράγματι έχει νόημα και είναι αληθινή, όταν κατανοείται ως ευάρεστη στον Θεό. Και ευάρεστο στον Θεό γίνεται εκείνο που τελεί εν υπακοή πρός το θέλημά Του, άρα καλή θα είναι η χρονιά για τον καθένα μας, όταν την κάθε στιγμή μας τη ζούμε έτσι ώστε να τηρούμε το θέλημα ᾽Εκείνου. Ποιό είναι το θέλημα του Θεού, τώρα, με το οποίο πρέπει να γεμίζουμε τον χρόνο μας; ῾Η πίστη μας σ᾽ Αυτόν και η αγάπη μας στον κάθε συνάνθρωπό μας. “Αύτη εστίν η εντολή του Θεού, ίνα πιστεύσωμεν τώ ονόματι του υιού Αυτού και αγαπώμεν αλλήλους” (Α´ ᾽Ιωάν. 3, 23). Στη διπλή αυτή εντολή συμπυκνώνεται κάθε επιμέρους εντολή του Θεού, κι αυτό θα πεί ότι όταν ο χριστιανός εύχεται εκ καρδίας ῾Χρόνια πολλά και καλή χρονιά᾽, είναι σαν να λέει: ῾Είθε να ζήσεις πολλά χρόνια, με εναπόθεση της ζωής σου στα χέρια του Θεού, μακριά από άγχη, στενοχώριες, μελαγχολίες, καταθλίψεις, φοβίες, γιατί όλα αυτά δείχνουν ολιγοπιστία ή απιστία στον Θεό. Και παράλληλα να διαθέσεις τη ζωή σου στην εξυπηρέτηση του συνανθρώπου σου, γινόμενος αρωγός στην κάθε δύσκολη στιγμή του, κλαίοντας στο κλάμα του και χαίροντας στη χαρά του, γιατί αυτό θα πεί αγάπη᾽.Μέ τα δεδομένα αυτά οι ευχές που λέγονται στην αρχή της κάθε χρονιάς, αφενός αποκαλύπτουν την ποιότητα της χριστιανικής μας συνειδήσεως, αφετέρου μπορούν να γίνουν το ερέθισμα για ένα δικό μας βαθύτερο προβληματισμό που θα πρέπει να μας οδηγεί σε μεγαλύτερη συναίσθηση του εαυτού μας, αλλά και της θέσης και του ρόλου μας μέσα στον κόσμο που βρεθήκαμε. Κι η θέση μας και ο ρόλος μας δεν είναι να είμαστε ανεύθυνοι και χωρίς σκοπό, μα πλήρως εξαρτημένοι από τον Θεό, παραθέτοντας συνεχώς “εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τώ Θεώ”.

3. ῾Ο χρόνος δόθηκε πρός μετάνοια

Τά παραπάνω είναι απόρροια της χριστιανικής θεωρήσεως του χρόνου. Κατανοούμε τα χρόνια πολλά ως ευάρεστα στον Θεό, γιατί ο χρόνος δεν είναι μία άσκοπη ροή γεγονότων και καταστάσεων – μία τέτοια αντίληψη είναι καρπός απιστίας πρός τον παντοδύναμο και αιώνιο προσωπικό Θεό. ῾Ο χρόνος, σύμφωνα με την πίστη μας, δόθηκε και δίνεται ως δωρεά από τον Θεό στον άνθρωπο, προκειμένου να τον αξιοποιεί αυτός για τη σωτηρία του. “᾽Εξαγοραζόμενοι τον καιρόν ότι αι ημέραι πονηραί εισί” (᾽Εφ. 5, 16).Μέ άλλα λόγια ο Θεός επιτρέπει να ζούμε, να παρατείνεται  δηλαδή μέσα στον χρόνο η ζωή μας, για να μετανοούμε: να μεταστρεφόμαστε πρός ό,τι ζητεί το πανάγιο θέλημά Του: “αποστυγούντες το πονηρόν, κολλώμενοι τώ αγαθώ” (Ρωμ. 12, 9). ῾Ο λόγος του Πνεύματος του Θεού διά στόματος ᾽Ιωάννη του Θεολόγου είναι σαφής: “῎Εδωκα αυτή χρόνον ίνα μετανοήση” (᾽Αποκ. 2, 21). Κι ο απόστολος Παύλος ερμηνεύοντας τη μακροθυμία του Θεού πρός τον αμαρτάνοντα άνθρωπο σημειώνει: “Τό χρηστόν του Θεού εις μετάνοιαν σε άγει” (Ρωμ. 2, 4). Κατά συνέπεια ζούμε για ν᾽ αυξάνουμε τη σχέση μας με τον Χριστό. Κάθε άλλη επιλογή του ανθρώπου αποτελεί προσβολή του Θεού και βλασφημία πρός το άγιο θέλημά Του.

4. ῾Η χαρά για τον καινούργιο χρόνο

῎Ετσι ο μόνος που μπορεί να χαίρεται για τον ερχομό κάθε φορά του νέου χρόνου είναι ο πιστός χριστιανός. Μόνον ο χριστιανός μπορεί να βλέπει τον χρόνο όχι ως πορεία πρός τον θάνατο, αλλ᾽ ως πορεία, όπως είπαμε, πρός μεγαλύτερη σχέση με τον κατεξοχήν αγαπημένο του, τον Χριστό.  Καί φτάνει μάλιστα ο καθόλα συνεπής πιστός, ο άγιος, να επιθυμεί για τον λόγο αυτό και τον ίδιο τον θάνατο. ῾Ο απόστολος Παύλος και πάλι σημειώνει στους Φιλιππησίους: “῎Εχω την επιθυμίαν εις το αναλύσαι και σύν Χριστώ είναι”(1, 23). ῎Ηθελε να φύγει από τη ζωή αυτή, όχι γιατί μισούσε τον κόσμο και τη ζωή, αλλά γιατί αγαπούσε περισσότερο την πηγή της ζωής, τον Χριστό και τη Βασιλεία Του. Κι ο άγιος ᾽Ιωάννης της Κλίμακος επισημαίνει: “῾Ο άγιος επιθυμεί κάθε ώρα τον θάνατο”. Για τον χριστιανό λοιπόν υπάρχουν λόγοι χαράς για τον ερχομό του νέου χρόνου: τον φέρνει πιό κοντά στον αρχηγό της πίστης Του!Είναι όμως ακατανόητη η χαρά του απίστου και εκτός της ᾽Εκκλησίας ανθρώπου για τον καινούργιο χρόνο. Γιατί γιορτάζει αυτός; ᾽Επειδή θα έλθει μιά ώρα γρηγορότερα στον θάνατο; Διότι στην πραγματικότητα ο κάθε νέος χρόνος είναι και μία μείωση της επί γής ζωής του, μία ανάσα πιό κοντά στη φθορά. ῎Ισως λοιπόν για τον λόγο αυτό να ξενυχτάνε πολλοί γλεντώντας την παραμονή της πρωτοχρονιάς: επειδή επιθυμούν να διασκεδάσουν τον υποσυνείδητο φόβο τους με τον επερχόμενο θάνατο.῎Ετσι κι αλλιώς όμως! Για τους χριστιανούς ο χρόνος έχει νόημα και σκοπό. Κι είμαστε ευτυχείς που ο Θεός εν Χριστώ μας έχει δώσει τη χάρη να κατανοούμε την αλήθεια αυτή. ᾽Απομένει και να την ενεργοποιούμε στη ζωή μας.

Του πατρός Γεωργίου Δορμπαράκη

xfd.gr