Δεν σου ζητάνε πολλά. Το μόνο που θέλουν από σένα είναι να μισείς τα πράγματα που αγαπάς και να αγαπάς τα πράγματα που απεχθάνεσαι. Μπορίς Πάστερνακ



Ιερές Ακολουθίες του μήνα
Αρχική » Νεότητα » Συμβουλές

Ἀπό τίς πρῶτες ἀξίες πού μια μητέρα μαθαίνει στά παιδιά της πρέπει νά εἶναι νά λένε πάντα τήν ἀλήθεια, διότι τό ψέμα λεκιάζει τήν ψυχή καί τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου. Στό σχολεῖο, ἀπό τίς πρῶτες τάξεις τά παιδιά μαθαίνουν, ἐκτός ἀπό τά συνώνυμα, καί τά ἀντώνυμα: καλό-κακό, ἀλήθεια-ψέμα, εὐτυχία-δυστυχία, κ.λ.π. καί οἱ ἐκπαιδευτικοί προσπαθοῦν, μέσα ἀπό τή συζήτηση, νά ἐκμαιεύσουν ἀπό τά παιδιά τί γνώσεις ἔχουν γύρω ἀπό αὐτές τίς ἔννοιες καί τά διδάσκουν μέ παραδείγματα. Ἀργότερα, ὅταν μεγαλώσουν, ἡ εἰλικρίνεια προβάλλεται ὡς μία ἀπό τίς βασικές ἀρετές στήν ἐπιλογή τοῦ/τῆς συζύγου. Ἡ ἀρετή τῆς ἀλήθειας εἶναι ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ στήν παιδαγωγική, διότι συνήθως τά περισσότερα παιδιά ἔχουν μιά ροπή πρός τή δικαιολογία καί τό ψέμα. Ὅμως, τό ψέμα ἔχει πολλές διαβαθμίσεις. Ἡλικιακά καί χρονικά. Ἔχουμε ψέμα τῶν νηπίων, τῶν μικρῶν παιδιῶν, τῶν ἐφήβων, τῶν ἐνηλίκων καί τῶν ὑπερηλίκων. Κάθε ἡλικία παρουσιάζει τίς δικαιολογίες της γιά τά ψέματα πού ἔχει πεῖ καί λέει ἀκόμα.

  Ὅταν τά παιδιά εἶναι πολύ μικρά, δέν ἔχουν πλήρη συναίσθηση καί ἀντίληψη τοῦ ψέματος. Λένε ψέματα ἀπό τόν φόβο τῆς τιμωρίας ἤ γιά νά δικαιολογήσουν τή ζημιά, τήν παράλειψη, τό λάθος. Ἀποποιοῦνται ἔτσι τήν εὐθύνη τῶν πράξεων καί τῶν λεγομένων τους, μ’ ἕναν εὔκολο τρόπο, ὅπως νομίζουν, γιά νά ξεγλιστρήσουν ἤ νά γλιτώσουν πιθανό μάλωμα ἤ ποινή. Ὁ πονηρός ἐργάζεται ἀκούραστα καί ἀσταμάτητα, ἀκόμα καί στίς πιό μικρές ἡλικίες, καί βάζει στό μυαλό τῶν παιδιῶν, ὅπως καί τῶν μεγάλων, τήν πονηριά καί τό λανθασμένο αἴσθημα τῆς αὐτοσυντήρησης.

Σ’ αὐτό τό σημεῖο, ὑπεισέρχεται καί ἡ δική μας εὐθύνη. Ἄν ἔχουμε δημιουργήσει στά παιδιά μας αἰσθήματα φόβου, μέ φωνές, τιμωρίες, νεῦρα, ξεσπάσματα, τότε εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιά τά ψέματα πού μπορεῖ νά μᾶς ποῦν. Ἄν δέν τά ἐπαινοῦμε μέ τό θάρρος τῆς παραδοχῆς τῆς ἀλήθειας, τό θάρρος τῆς γνώμης τους, τή δική τους ἄποψη γιά μικρά θέματα, τά ἀπαξιώνουμε, τά εἰρωνευόμαστε ἤ δέν τούς δίνουμε σημασία, δέν τά ἀκοῦμε. Ὡστόσο, χρέος μας εἶναι νά τά διδάξουμε, μέ λόγια καί μέ ἔργα, ὅτι ἡ ἀλήθεια πρέπει νά εἶναι ἡ μόνη τους Ψέμα: Μια εύκολη λύση; 178 σκέψη καί ὅτι εἶναι λάθος νά μήν ἀναλαμβάνουν τήν εὐθύνη τῶν λόγων καί τῶν πράξεών τους, γιά νά γλιτώσουν.

Ἡ ἀντίληψη τῆς ἐντιμότητας καί τῆς ἀπάτης μεταβάλλεται, καθώς τά παιδιά μεγαλώνουν. Ἐρευνητές πιστεύουν ὅτι ἡ ἀντίληψη τῶν μικρότερων παιδιῶν σχετικά μέ τήν ἀλήθεια καί τό ψέμα, ἐπηρεάζεται ἀπό τό περιβάλλον καί τή διδασκαλία τῶν γονέων καί τῶν δασκάλων τους. Τά μεγαλύτερα παιδιά φαίνεται νά ἐπηρεάζονται, τόσο ἀπό τήν ἄποψη τοῦ περιβάλλοντός τους, ὅσο καί ἀπό τόν κύκλο τῶν συμμαθητῶν τους. Οἱ ἔφηβοι, τέλος, ἐπηρεάζονται πολύ ἀπό τήν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα καί ἀπό ὅσα διαβάζουν στό διαδίκτυο ἤ βλέπουν στίς εἰδήσεις. Οἱ πολιτικές σκοπιμότητες καί ἀκροβασίες, τά ψεύδη γιά τά μνημόνια, διαχείριση τῆς κρίσης, ἡ ἀνεργία, ἡ ἀνάπτυξη πού ἔχει ἔρθει καί δέν εἶναι πουθενά, κλονίζουν ἐμπιστοσύνη καί συνείδηση, σέ σημεῖο πού τό ψεῦδος, ἡ διαπλοκή, οἱ ὕποπτες δουλειές, νά εἶναι συνώνυμα τῆς ἐξυπνάδας καί τῆς ἐπιτυχίας, ἐνῶ ἡ ἀλήθεια, ἡ ἐντιμότητα, ὁ κόπος, οἱ θυσίες συνώνυμα τῆς ἀνοησίας καί τῆς ἀποτυχίας. Ἔχουν ἀντιστραφεῖ οἱ ὅροι καί τά ὅρια. Γι’ αὐτό, ἐπισημαίνεται ὅτι οἱ γονεῖς καί οἱ δάσκαλοι θά πρέπει νά συζητοῦμε γιά τήν ἠθική διάσταση τῆς ἀλήθειας καί τοῦ ψέματος, ἀπό τή στιγμή πού τό παιδί εἶναι ἀκόμα μικρό, ὥστε νά τοῦ γίνει συνήθεια καί βίωμα. Σέ κάθε περίπτωση πρέπει ν’ ἀναρωτηθοῦμε τί συμβαίνει στήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ. Πολλοί εἶναι οἱ λόγοι πού ἕνα παιδί μπορεῖ νά πεῖ ψέματα. Ὁ σοβαρότερος εἶναι ὅταν οἱ γονείς καυγαδίζουν καί τά πράγματα ξεφεύγουν. Τότε τά παιδιά ἀνησυχοῦν σοβαρά μήπως χωρίσουν. Αὐτό τά συγκλονίζει, καί τό μυαλό τους δουλεύει συνεχῶς, γιά νά βρεῖ τρόπους νά τό ἐμποδίσει.

Τί κάνουμε, γιά νά βοηθήσουμε τό παιδί πού λέει ψέματα;

• Νά εἴμαστε ἐμεῖς εἰλικρινεῖς.

• Νά μή μᾶς πιάνει πανικός. Ἀποφεύγουμε φωνές, προσβλητικές ἐκφράσεις, τιμωρίες, παραδείγματα παιδιῶν συγγενῶν καί φίλων, διότι ποτέ δέν ξέρουμε ἄν κι αὐτά λένε ψέματα καί ἡ σύγκριση πληγώνει τό παιδί μας.

• Νά μήν τό ἀποκαλέσουμε ψεύτη, γιατί πολύ εὔκολα μπορεῖ νά οἰκειοποιηθεῖ αὐτή τήν ταμπέλα, μέ ἀποτέλεσμα νά καταφεύγει στό ψέμα μέ τήν πρώτη εὐκαιρία.

• Τό παιδί πρέπει νά καταλάβει ὅτι δέν μπορεῖ νά ξεφεύγει συνεχῶς μέ ἕνα ψέμα.

• Ἐπαινοῦμε πάντα τήν εἰλικρίνεια καί ἐπιβραβεύουμε τήν ἀλήθεια μ’ ἕνα μεγάλο «εὖγε».

• Νά τοῦ δείχνουμε ἐμπιστοσύνη, γιά νά μή χρειάζεται νά ψάχνει διαρκῶς γιά δικαιολογίες. Εἶναι καλό καί ἀνακουφιστικό γιά τό ἴδιο τό παιδί νά ξέρει ὅτι μπορεῖ νά μᾶς μιλήσει γιά ὁτιδήποτε, χωρίς ν’ ἀνησυχεῖ ὅτι θά θυμώσουμε ἤ θά τό ἀπαξιώσουμε.  Ἐμπιστοσύνη, λοιπόν, συζήτηση, ἀγάπη. Εἶναι ἡ συνταγή γιά νά εἶναι τό παιδί μας εἰλικρινές, ἄφοβο, ἰσορροπημένο.

 

Κύκλοι Μητέρων « Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος»





Επίκαιρα κείμενα

DVD Πατήστε εδώ για να το δείτε

Επικοινωνία | Ο Ναός μας | Εκδόσεις
Copyright Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου του Νέου, με την υποστήριξη της e-RDA