Είχαμε μείνει στίς μνημονεύσεις ζώντων καί τεθνεώτων, πού κάνει ο Ιερεύς μετά τόν καθαγιασμό τών Τιμίων Δώρων, τήν ώρα πού ο ψάλτης ψάλλει πανηγυρικά τόν ύμνο τής Παναγίας «Αξιόν έστι». Είναι σημαντικές οι μνημονεύσεις αύτές καί μάλιστα σάς είπα στό προηγούμενο κήρυγμα ότι καί εσείς πρέπει νά συνοδεύετε τόν Ιερέα μέ μνημονεύσεις τών δικών σας προσώπων.

'Εκείνη όμως ή μνημόνευση πού πρέπει νά τήν προσέξουμε ίδιαίτερα καί τήν οποία ακούτε άπό τόν Ιερέα, γιατί τήν λέει έκφώνως, είναι ή μνημόνευση γιά τόν Επίσκοπο του τόπου. « Ενν πρώτοις», λέγει ο Ιερέας, δηλαδή πρώτα απ' όλα, «Μνήσθητι, Κύριε, του Αρχιεπισκόπου ημών ...(τάδε)». Εύχεται ο Ιερέας μαζί μέ τόν λαό γιά τόν 'Επίσκοπο νά τόν έχει ο Θεός μέ καλό όνομα («έντιμον»), νά του δίνει υγεία («ύγιά»), νά του δώσει πολ­λά έτη γιά νά ποιμαίνει τόν λαό του («μακροημερεύοντα»), αλλά προπαντός εύχεται γι' αύτόν νά κρατά τήν ορθή πίστη πού παρέδωσε ο Ιησούς Χριστός καί ερμήνευσαν οι Αγι­οι Πατέρες («καί ορθοτομούντα τόν λόγον τής Σής άληθείας»). Μέ μιά λέξη ο Ιερέας μέ τόν λαό εύχονται γιά τόν Επίσκοπο αύτό πού λέγει στήν άρχή: Νά είναι «σώος», δηλα­δή ακέραιος σέ όλα, καί στά σωματικά καί στά πνευματικά.

Αλλά, χριστιανοί μου, ύπάρχει ενας ιδιαίτερος λόγος, πολύ σπουδαίος λόγος, πού ο Ιερέας, τώρα μετά τόν καθαγιασμό, μνημονεύει τόν Επίσκοπο, καί μάλιστα τόν μνημονεύει εκφώνως, γιά νά τό άκούσει ο λαός. Ο 'Επίσκοπος, άγαπητοί μου, δηλαδή ο Δεσπότης πού λέμε, έκφράζει τήν Εκκλησία του Χριστού. Ο άγιος Κυπριανός, ο Επίσκοπος Καρχηδόνος, λέγει καθαρά: «Ο Επίσκοπος είναι στήν Εκκλησία καί ή Εκκλησία στόν Επίσκοπο» (τό λέγει στήν έπιστολή του 66). Καί γιά νά δηλώσουμε λοιπόν ότι ανήκουμε στήν Εκκλησία του Χριστού πρέπει οπωσδήποτε νά μνημονεύσουμε τόν Επίσκοπο. Καί τό κάνουμε αύτό στήν Θεία Λειτουργία, τώρα, πού έχουμε τήν παρουσία του Χριστού ενώπιόν μας μέ τόν καθαγιασμό τών Τιμίων Δώρων. H μνημόνευση δηλαδή του Επισκόπου δέν είναι απλά μία προσευχή γι' αύτόν, άλλά είναι μία ομολογία ότι έχουμε ενότητα μαζί του καί έτσι λοιπόν ανήκουμε στήν Εκκλησία του Χριστού.

 H γραμμή αυτή, ή θέση αυτή, αγαπητοί μου χριστιανοί, είναι πέρα γιά πέρα μιά σωστή ορθόδοξη Εκκλησιολογία. H παρέκκλιση από τήν γραμμή αύτή είναι καθαρά προτεσταντισμός. Οι Αγιοι Πατέρες καί συγκεκριμένα ο άγιος Ιγνάτιος Επίσκοπος Αντιοχείας, μάς λέγει από παλαιά: «Ενωθείτε μέ τόν Επίσκοπο» (τό λέει στήν έπιστολή του προς Μαγνησίους). Καί ο ίδιος Πατέρας μάς λέει: «Νά έχετε σχέση μέ τόν Θεό καί μέ τόν Επίσκοπο». Καί «όποιος έργάζεται ενάντια πρός τόν 'Επίσκοπο λατρεύει τόν διάβολο» (Τό λέει στήν έπιστολή του πρός Σμυρναίους). Επαναλαμβάνω τό 'Εκκλησιολογικό δόγ­μα: Γιά νά δηλώσει ο χριστιανός ότι ανήκει στήν 'Εκκλησία του Χριστού, πρέπει νά δη­λώσει τήν ενότητά του μέ τόν Επίσκοπο τής Επαρχίας στήν οποία κατοικεί. Ο άγιος Κυπριανός Καρχηδόνος μάς λέγει πάλι: «Αν κανείς δέν είναι μέ τόν Επίσκοπο, δέν είναι καί μέ τήν Εκκλησία» (τό λέγει καί αύτό στήν έπιστολή 66).

Αύτό όμως, χριστιανοί μου, τό νά μνημονεύουν δηλαδή οι  Ιερείς καί οι χριστιανοί μιάς Επαρχίας τόν Επίσκοπο τους, γιά νά δηλώσουν μέ αύτό ότι άνήκουν στήν καθ' όλου Εκκλησία του Χριστού, προϋποθέτει ότι καί ο Επίσκοπος τους είναι ενωμένος λειτουρ­γικά μέ όλους τούς Επισκόπους της Εκκλησίας. Αν όμως ενας 'Επίσκοπος κόψει τήν μνημόνευση τής Ιεράς Συνόδου τής Εκκλησίας πού ανήκει ή του Πατριάρχου, δημιουρ­γεί πρόβλημα στήν ποίμνη του. Γιατί ο λαός τής ποίμνης του τόν μνημονεύει, έπαναλαμβάνω, γιά νά δηλώσει ότι άνήκει στήν καθ' όλου Εκκλησία του Χριστού. Αν όμως αυτός ο Επίσκοπος, γιατί νόμισε ή πίστευε ότι ή Ιερά Σύνοδος τής Εκκλησίας του ή ο Πατριάρχης δέν ορθοτομούν καί διέκοψε γι' αύτό τό μνημόσυνο τους, τότε, που πάει ο εύλογημένος λαός τής ποίμνης του, πού μνημονεύει Επίσκοπο, πού απέκοψε τόν έαυτό του άπό τήν 'Εκκλησία; Καί ώς Εκκλησία εννοώ έδώ τήν Σύνοδο τών Ιεραρχών. Επειδή, λοιπόν, είναι αναγκαίο νά ομολογηθεί ή ενότητα τοϋ Επισκόπου μέ τήν Σύνοδο τών Ιεραρχών, γιά νά έχει έτσι καί ο λαός του κοινωνία μαζί του, γι' αύτό, όταν λειτουργεί ο Επίσκοπος, μνημονεύει αυτός πρώτα τήν Ιερά Σύνοδο. Είναι τόσο σημαντικό καί ανα­γκαίο αύτό, αγαπητοί μου, ώστε καί όταν σέ μία Λειτουργία λειτουργούν περισσότεροι 'Επίσκοποι, ο καθένας άπ' αύτούς μετά τόν καθαγιασμό μνημονεύει τήν Ιερά Σύνοδο, γιά νά δηλώσει τήν ένότητά του μέ τήν Εκκλησία.

Αλλά στίς μνημονεύσεις πού κάνει ο Ιερεύς μνημονεύει, όπως λέει ή εύχή, καί «πα­ντός ιερατικού καί μοναχικού τάγματος». Αλλά ποιο είναι τό «Ιερατικό τάγμα»; Δέν είναι μόνον οι 'Επίσκοποι, οι Ιερείς καί οι Διάκονοι, άλλά καί οι βοηθοί τους: Οι Αναγνώστες καί οι Ψάλτες, οι οποίοι κανονικά πρέπει νά έχουν Αρχιερατική χειροθεσία γιά τό έργο πού κάνουν, γιατί λειτουργούν καί αύτοί τόν Κύριο μέ τό διακόνημά τους καί άνήκουν λοιπόν στό «ιερατικό τάγμα». H εύχή λέγει ακόμα καί γιά τό «μοναχικό τάγμα». Είναι οι εύλογημένοι μοναχοί καί μοναχές μας, αύτοί πού είναι άπόλυτα δοσμένοι στόν Θεό καί αγα­πούν πραγματικά τόν κόσμο, γιατί τόν σώζουν μέ τό νά προσεύχονται γι' αυτόν. «Αν ερημώσουν τά μοναστήρια, θά έλθει τό τέλος του κόσμου», είπε ο άγιος Κοσμάς ο Αίτωλός.

Ολη ή εύχή του Ιερέα μέ τίς μνημονεύσεις τελειώνει μέ τήν έκφώνηση: «Καί δός ήμίν, Δέσποτα, έν ένί στόματι καί μιά καρδία δοξάζειν...». H μνημόνευση όλων πού κά­ναμε, πρέπει νά μάς φέρει καί τήν ένότητά μας μέ όλους, ώστε μέ μιά καρδιά καί μ' ενα στόμα νά δοξάζουμε τόν Θεό. Αύτό είναι πάντοτε απαραίτητο γιά νά άκούγεται ή προ­σευχή μας, άλλά περισσότερο απαραίτητο καί αναγκαίο είναι τώρα, σέ αύτό τό σημείο τής Λειτουργίας, πού πάμε γιά τήν Θεία Κοινωνία.

Ο Γόρτυνος Ιερεμίας