Τὰ Λειτουργικὰ Κείμενα τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν καταγραφεῖ διὰ τῆς χάριτος τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ποὺ ἐνέπνευσε τοὺς ὑμνογράφους καὶ τὰ συνέθεσαν. Ἡ ὀμορφιά τους εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς τέλειας σύνθεσης ἀπὸ τὴν ἐπένδυση τῆς θείας χάριτος, τὴν μελωδικότητα τῶν γραφομένων, τὴν ἀρτιότητα τοῦ λόγου καὶ τὴν ἀκρίβεια τῶν νοημάτων, ἡ ὁποία διὰ βραχέων ρημάτων ἀποδίδει πολλὲς καὶ μεγάλες ἀλήθειες τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.

Γιὰ τὴν ὡραιότητα τῶν ὑμνολογικῶν κειμένων καὶ τῶν εὐχῶν τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν κάνει λόγο πολλοὶ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, παλαιοὶ καὶ νέοι, καθὼς ἐπίσης καὶ ἔγκριτα πρόσωπα τῶν γραμμάτων, τῆς λογοτεχνίας, τῆς διανοήσεως καὶ τῆς θεολογικῆς ἐπιστήμης. Ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἐντοπίζουν τὴν ὀμορφιά τους στὸ γεγονὸς ὅτι εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένα τόσο μὲ τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὅσο καὶ μὲ τὴν τερπνότητα τῆς μελωδίας.

Σχετικὰ μὲ τὴν μελωδικότητα τῶν ὕμνων, ὁ μακαριστὸς Κοζάνης Διονύσιος ἔγραφε χαρακτηριστικά: «οἱ ὕμνοι τῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι ποιήματα, στὰ ὁποῖα ὕστερα προστέθηκε ἡ μουσική, ἀλλὰ εἶναι, μέλη, ποίηση δηλαδὴ καὶ μουσικὴ μαζί, ὅπου κάθε στίχος εἶναι καὶ μιὰ μουσικὴ φράση». Σὲ αὐτὸ συμβάλλει καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα, στὴν ὁποία εἶναι γραμμένα εἶναι ἀπὸ τὴν φύση της καὶ τὴν δομή της, ὅπως παρατηρεῖ ὁ γέρων Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, μουσικὴ γλῶσσα.

Ὁ ἴδιος ἅγιος γέροντας συμπληρώνει ὅτι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας γράφουν τὰ κείμενά τους καὶ τὰ τροπάρια μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, γι’ αὐτὸ καὶ κάνουν καλλιτεχνήματα. Κάθε λέξη εἶναι πελεκημένη. Τὴν τοποθετοῦν ἐκεῖ ποὺ χρειάζεται, ὥστε νὰ μὴν ἐξέχει. Αὐτὸς ποὺ γράφει τὴν εὐχή, γράφει μὲ τάξη, μὲ ἁρμονία, διότι καὶ στὴν ψυχή του μέσα ἔχει αὐτὴ τὴν ἁρμονία. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅλοι οἱ ὑμνογράφοι τῆς Ἐκκλησίας συνέθεσαν ἀριστουργήματα· ἰδιαίτερα, κατὰ τὸν Σουίδα, οἱ ἀσματικοὶ κανόνες τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ καὶ τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Μαϊουμᾶ «σύγκρισιν οὐκ ἐδέξαντο, οὐδὲ δέξονται, μέχρις ἂν ὁ καθ’ ἡμᾶς βίος περαιωθῇ».

Σὲ αὐτὸ συνέβαλε ἀποφασιστικὰ καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, ὅπως σημειώνει ὁ γέρων Σωφρόνιος, μὲ τὴν γλῶσσα παρουσίασαν τὴν τελειότερη δυνατὴ μορφὴ ἐκφράσεως τοῦ ἀνθρωπίνου λόγου. Τὴν μορφὴ αὐτὴ τῆς ἐκφράσεως προσέλαβε καὶ χρησιμοποίησε κατὰ πρόνοια Θεοῦ στὴ λατρεία γιὰ δύο χιλιετίες ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ μὲν ἑλληνικὴ γλῶσσα ἔχει πολύτιμους θησαυρούς, ἀλλὰ καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τὴν πλούτισαν καὶ τὴν τόρνευσαν μὲ τὴν ἐπένδυση τῆς Θείας Χάριτος καὶ τὰ θεῖα νοήματά τους.

Γι’ αὐτὸ καὶ ὁμόφωνοι οἱ ἅγιοι Πατέρες, οἱ παλαιοὶ καὶ οἱ σύγχρονοι, προτρέπουν τοὺς πιστοὺς νὰ ἐντρυφοῦν στὰ ὑμνολογικὰ κείμενα τῆς Ἐκκλησίας, τὰ Μηναῖα, τὴν Παρακλητική, τὸ Τριώδιο καὶ τὰ λοιπά. Αὐτὰ ἀποτελοῦν τὸ Πανεπιστήμιο τῆς Ἐκκλησίας, στὸ ὁποῖο σχολάζοντας οἱ πιστοὶ πληροῦνται θείας χάριτος, θείας ἁρμονίας, θείων νοημάτων καὶ θεοῦνται.

† Ὁ Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας ΙΩΗΛ