Η  τέλεση της Αγρυπνίας είναι συνήθεια αρχαιοπαράδοτη και για τις Ιερές Μονές και για τους Ενοριακούς Ναούς. Και οι Αρχαίοι Έλληνες που πορεύονταν στο σκοτάδι της ειδωλολατρίας όχι σπάνια λάτρευαν τους ψεύτικους θεούς τους αγρυπνούντες. Αυτό συνέβαινε στον ναό του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, στα Ελευσίνια Μυστήρια, στα Αφροδίσια Μυστήρια στον ναό της Αφροδίτης στην Πάφο της Κύπρου κα. Αλλά και στους Ρωμαίους δεν ήταν άγνωστες οι Αγρυπνίες. Είναι τα λεγόμενα pervigillia.

   Περισσότερο όμως από  κάθε λαό της Αρχαιότητος οι Ισραηλίτες θεωρούσαν, από τον ταπεινότερο λευίτη μέχρι και του στεμμένου Προφήτου και Βασιλέως Δαυίδ, την Αγρυπνία σαν τον ευπρεπέστερο τρόπο εκφράσεως των Ιερών τους συναισθημάτων προς τον Άγιο Θεό. Ο Ιδρυτής της Εκκλησίας μας ο Κύριος και Θεός και Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός πολλές φορές αγρύπνησε και προσευχήθηκε την νύκτα στον Επουράνιο Πατέρα Του. Αλλά και οι Άγιοι Απόστολοι παραδειγματιζόμενοι από τον Διδάσκαλό τους αγρυπνούσαν «ἐν πάσῃ προσκαρτερήσει καὶ δεήσει» (Ἐφεσ. ΣΤ΄ 18). Οι Πράξεις των Αποστόλων είναι γεμάτες από αναφορές σε τέτοιες Αγρυπνίες. Αλλά και η Πρώτη Εκκλησία τελούσε Αγρυπνίες στις Κατακόμβες κατ’ αρχήν και αργότερα μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού στα «Μαρτύρια»  κατά τις Μνήμες των Γενεθλίων, της επετείου δηλ.του Μαρτυρίου των Αγίων της Πίστεως μας.

   Οι Θεοφόροι Πατέρες ακολουθούντες το παράδειγμα των Αγίων Αποστόλων  ανεβίβασαν το να αγρυπνούμε, σε ευλαβική συνήθεια και υποχρέωση όχι μόνο των Μοναχών αλλά και κάθε ευσεβούς Χριστιανού.Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος που αγάπησε περισσότερο από τον καθένα την νυκτερινή προσευχή αναφέρει στον λόγο του «Εις Πάντας τους Αγίους»: «Ἐννόησαν ἡλίκον ἐστὶν ἐν νυκτὶ βαθείᾳ, τῶν ἀνθρώπων καθευδόντων ἁπάντων καὶ θηρίων καὶ κτηνῶν, βαθυτάτης ἡσυχίας οὔσης, μόνον σε ἐγερθέντα παῤῥησίᾳ διαλέγεσθαι τῷ κοινῷ πάντων Δεσπότῃ. Γλυκὸς ὁ ὕπνος, ἀλλ᾿ οὐδὲν γλυκύτερον προσευχῆς. Ἂν κατ᾿ ἰδίαν αὐτῷ διαλεχθῇς, πολλὰ ἀνύσαι δυνήσῃ, μηδενὸς ἐνοχλοῦντός σε, μηδὲ ἐκκρούοντός σε τῆς δεήσεως. Ἔχεις δὲ καὶ τὸν καιρὸν σύμμαχον πρὸς τὸ ἐπιτυχεῖν ὧν θέλεις»!

    Κάθε χριστιανός με ζεστό  και όχι χλιαρό φρόνημα οφείλει όταν οι περιστάσεις το επιτρέπουν να αγρυπνεί προσευχόμενος στον Τρισάγιο Θεό είτε μόνος του είτε μαζί με άλλους Αδελφούς. Ο Όμηρος παραγγέλει: "Οὐ χρῇ παννύχιον εὔδειν βουληφόρου ἄνδρα", και ο  Άγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ τῆς ἀγρυπνίας ἐραστής, ειρωνεύεται ελαφρώς τους Χριστιανούς που αγαπούν τον ύπνο : "ἀνὴρ ὑπνώδης εὑρετὴς ὀνειράτων, μύστης γὰρ ὕπνος, φασμάτων οὐ πραγμάτων".

    Αυτή η Αγία συνήθεια της Αγρυπνίας ποτέ δεν ατόνησε στην Εκκλησία του Χριστού. Σε εποχές ειρήνης και ευημερίας για την Δοξολογία του Τριαδικού Θεού. Σε εποχές δύσκολες και σε νύκτες ασέληνους  με δάκρυα και στεναγμούς ως ικεσία και δέηση για τα δεινά που υφίστατο η διωκόμενη Εκκλησία. Είναι μια παράδοση λαμπρά και ένδοξος η Αγρυπνία η οποία δια των Κολλυβάδων Πατέρων και ιδιαιτέρως του Αγίου Ιερέως παπά-Νικόλα Πλανά ,του Παπαδιαμάντη και του Μωραιτίδη αλλά και του Γέροντος Ιερωνύμου του Σιμωνοπετρίτου έφθασε μέχρι τις ημέρες μας. Τάσεις ευσεβιστικές ,αλλά και διάφορες παρεμβάσεις στο σώμα τη ζωή και την λατρεία της Εκκλησίας μας οδήγησαν στο να παραθεωρηθούν οι Αγρυπνίες σαν κατασκευάσματα αγραμμάτων κακοκαλογήρων και ασχολίες αμαθών γραιών .Αλλά δόξα τω Θεώ τα σύννεφα έφυγαν και λάμπει ο ήλιος της γνήσιας Ορθοδόξου ζωής και οι Αγρυπνίες βρήκαν την πρέπουσα θέση στην Εκκλησία μας.

   Γι αυτό και πολλές Αγρυπνίες τελούνταν για την δοξολογία του Θεού, προς Τιμήν των Αγίων, προς αποφυγή δεινών περιστάσεων, για την απειλή του σεισμού, για την απειλή του έθνους από επιδρομή εχθρών κα. Ευσεβείς και ζηλωτές Εφημέριοι συγκεντρώνουν και σήμερα τον λαό του Θεού όταν οι καμπάνες της  Αγρυπνίας  σημαίνουν αλλά και καλλιφωνότατοι ψάλτες επιδιώκουν το Αναλόγιο της Αγρυπνίας για να ψάλλουν τους γλυκύτατους ύμνους της νυκτερινής Λατρείας.