Ὅταν ἀκοῦμε τὴ λέξη ­«εὐλάβεια», ὁ νοῦς μας τρέχει στὸ Θεό, στὸν ἱερὸ Ναό, σὲ ὧρες λατρεί­ας καὶ προσευχῆς, σὲ κάτι ἱερὸ καὶ ἅγιο. Καὶ εἶ­­ναι σωστό. Διότι εὐλάβεια εἶναι αὐτὴ ἡ τιμή, ὁ βαθὺς σεβασμὸς τὸν ὁ­­­ποῖο αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος πρὸς τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ πρωτίστως καὶ ἔπειτα σ’ ὅ,τι ἀνήκει σ’ Αὐτόν· σὲ ὧρες ἱερές, σὲ ἀντικείμενα ἅγια ποὺ ἀνήκουν στὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ, ἰδιαίτερα σὲ πρόσωπα ἱερά. Ἀπέναντι σ’ ὅλα αὐτὰ ὁ χριστιανὸς στέκεται μὲ εὐλάβεια, μὲ συστολή, μὲ φόβο Θεοῦ. Ἡ εὐλάβεια εἶναι φρόνημα ­ἐσωτερικό, φρόνημα τῆς ψυχῆς. Ὅταν κανεὶς συναι­σθάνεται ὅτι εἶναι ἀνάξιος, ­ἁμαρτωλός, ἐμβαθύνει στὸ μεγαλεῖο, στὴν καθαρότητα καὶ τὴν ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ· ὅπως ὁ πατριάρχης Ἀβραὰμ παρουσιαζόταν καὶ ἐπικοινωνοῦσε μὲ τὸν ἅγιο Θεὸ μὲ αὐτὴ τὴ συναίσθηση ὅτι «ἐγώ εἰμι γῆ καὶ σποδός», ὅπως ἔλεγε (Γεν. ιη΄ 27). Συναι­σθά­νονταν τὴν ἁμαρτωλότητά του, τὴ μικρότητά του μπροστὰ στὴν τελειότητα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ ἡ συναίσθηση εἶναι ἡ εὐλάβεια.
Τὸ φρόνημα αὐτὸ τῆς ψυχῆς ὅμως ἐξωτερικεύεται καὶ μὲ ἀνάλογη στάση τοῦ σώματος. Γι’ αὐτὸ καὶ μὲ σεβασμό, εὐπρεπὴ ἐνδυμασία καὶ ἀνάλογη ψυχικὴ διάθεση εἰσερχόμαστε στὸ Ναὸ τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἱερὸς Ψαλμωδός: «Εἰσελεύ­σομαι εἰς τὸν οἶκόν σου, ­προσκυνήσω πρὸς ναὸν ἅγιόν σου ἐν φόβῳ σου» (Ψαλ. ε΄ 8). Μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια σχηματίζουμε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, ἀσπαζόμαστε τὶς ἱερὲς ­εἰκόνες, ἀνάβουμε τὸ κερί μας. Στεκόμαστε μὲ προσοχὴ καὶ ἀσάλευτο τὸ πνεῦμα, τὸ σῶμα καὶ τὸ βλέμμα μας στὰ τελούμενα. ­Γονατίζουμε εὐλαβικὰ στὶς ἱερὲς ὧρες. Ἡ εὐλάβειά μας φαίνεται καὶ στὴν ἱερότατη καὶ φρικτὴ ὥρα τῆς Θείας ­Κοινωνίας, καθὼς ­καλούμαστε νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸν Δημιουργό μας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ­θέλον­τας νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ καταλάβουμε μὲ πόση εὐλάβεια πρέπει νὰ προσερχόμαστε στὸ ποτήριο τῆς ζωῆς τονίζει πολὺ ­παραστατικά: «Κατάλαβε, ἄνθρωπε, μὲ ποιὰ τιμὴ ἔ­­χεις τιμηθεῖ, ποιὸ τραπέζι ἀπολαμβάνεις. Αὐτὸ ποὺ οἱ ἄγγελοι τὸ βλέπουν καὶ φρίττουν, καὶ οὔτε κὰν νὰ κοιτάξουν ἄφοβα δὲν τολμοῦν ἐξαιτίας τῆς ἀστραπῆς ποὺ ἐκπέμπεται ἀπὸ ἐκεῖ, μὲ αὐτὸ ἐμεῖς τρεφόμεθα καὶ ἀναμειγνυόμεθα» (Ὁμ. 82 εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, P.G. 58, 743-744). Αὐτὴ ἡ εὐλάβεια μᾶς βοηθεῖ νὰ συμμετέχουμε σωστὰ καὶ στὰ ὑπόλοιπα ἱερὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. ­Προκαλεῖ λύπη στὶς μέρες μας ἡ ἀνευλαβὴς συμ­πε­ριφορὰ καὶ ἄσεμνη στάση πολλῶν ἀν­­­­θρώπων κατὰ τὴν τέλεση τῶν Μυστηρίων, οἱ ὁποῖοι συμμετέχουν σ’ αὐτὰ κοσμικά, ὡς κοινωνικὸ γεγονὸς καὶ ὄχι ὡς πνευματικό. Ἂς μὴν ξεχνοῦμε πὼς ἡ Ἐκκλησία μας εὔχεται ἰδιαίτερα γιὰ ὅσους «μετὰ πί­­στεως, εὐλαβείας καὶ φόβου Θεοῦ» εἰσ­έρ­χον­ται στὸν ἅγιο οἶκο τοῦ Θεοῦ.Ἡ εὐλάβεια αὐτὴ γιὰ τὸν ἅγιο Θεὸ δὲν ἐκφράζεται μόνο μέσα στὸ Ναὸ τοῦ Θε­οῦ ἀλλὰ καὶ στὴ ζωή μας, στὴν καθημερινότητά μας.
Ὁ εὐλαβὴς αἰσθάνεται παντοῦ καὶ πάν­τοτε καὶ ἔντονα τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν Ἁγίων σὲ κάθε στιγμὴ τῆς ζωῆς του. Σὲ κάθε του βῆμα αἰσθάνεται δίπλα του τὴν παρουσία τοῦ φύλακα ἀγγέλου του. Προσέχει καὶ ἀγωνίζεται ­ἐναντίον τῶν παγίδων τοῦ πονηροῦ. Διατηρεῖ τὴν καθαρότητα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ ­σώματός του, συμπεριφέρεται μὲ ­συστολή, ­προσο­χή, νιώθει τὰ πάντα γύ­ρω του ἱερά. Γι’ αὐ­τὸ καὶ ὠφελεῖται καὶ ὠφελεῖ τοὺς γύρω του μὲ τὸ σεμνὸ εὐ­λαβικὸ παράδειγμά του. Ἡ εὐλάβεια μεταδίδεται καὶ ἐπηρεάζει τοὺς συνανθρώπους μας ὅταν ὑπάρχει καλὴ διάθεση καὶ ταπείνωση. Διότι δὲν ὑπάρχει ἀληθινὴ εὐλάβεια δίχως ταπεί­νωση. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ εὐλάβεια ἑλκύει τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ διότι ἔχει μέσα της ταπεί­νωση. Ὅταν λείπει ἡ ταπείνωση, ἡ εὐλάβεια εἶναι ἐξωτερικὴ μόνο, ψεύτικη εὐλάβεια ποὺ προκαλεῖ τὴν ἀπέχθεια τοῦ Θε­οῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων. Μᾶς ἐγ­καταλείπει τότε ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ κίνδυ­­νος τῆς ἐξοικειώσεως, τῆς συνηθείας, ποὺ εἶ­­ναι πολὺ κοντά μας, εὔκολα μᾶς παρασύρει.
Ἕνα σπουδαῖο πρότυπο ­εὐλαβείας ποὺ προβάλλεται μέσα στὸ ἱερὸ ­Εὐ­αγ­γέ­­λιο εἶναι ὁ δίκαιος Συμεὼν ὁ θεοδόχος. «Ἄν­θρωπος δίκαιος καὶ εὐλαβής», ὅ­­­­­πως τὸν ὀνομάζει ὁ ἱερὸς ­Εὐαγγελιστής (Λουκ. β΄ 25).Μὲ πόση εὐλάβεια ζοῦσε ὁ ἅγιος Συμεών! Μὲ βαθιὰ τὴν ἐπιθυμία νὰ μὴ φύγει ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸ πρὶν δεῖ τὸν Μεσσία καὶ Λυτρωτή. Μὲ τὴν ἴδια εὐλάβεια δέχθηκε στὴν ­ἀ­­γ­καλιά Του τὸν Κύριο κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς ὑπαπαντῆς στὸ Ναὸ τῶν ­Ἱερο­σολύμων. Τί ἅγια συναισθήματα! Τί ­συγκίνηση πλημ­μύρισε τὰ γεροντικά του στήθη! Δὲν ἔσπευσε νὰ πάρει τὸ θεῖο βρέφος βιαστικὰ ἀπὸ τὰ χέρια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἀλλὰ τὸ παρέλαβε μὲ σεβασμό, χωρὶς καμία ἀμφιβολία ὅτι ἐπρόκειτο γιὰ τὸν Σωτήρα τοῦ κόσμου. Ἅπλωσε τὰ χέρια του καὶ τὸν ἔκλεισε μὲ στοργὴ στὴν γεροντική του ἀγκάλη. Τὸν ἔφερε στὸ μέρος τῆς καρδιᾶς του καὶ Τὸν ἀτένιζε μὲ τὰ ἁγνὰ μάτια του. Καὶ ἐνεβάθυνε σιωπηρὰ στὸ μυστήριο τῆς ἄκρας θεϊκῆς συγκατα­βάσεως. «Ἐνηγκαλίσατο τοῦτο τὸ οὐράνιον καὶ ἐπίγειον βρέφος», ­σημειώνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (ΕΠΕ 9, 150-152). Εὐλάβεια, μιὰ μεγάλη ἀρετή! Ζοῦμε μ’ αὐτήν; Ἀγωνιζόμαστε νὰ τὴν ἀποκτήσουμε;
Οἱ ἔμπειροι πνευματικοὶ ὁδηγοὶ γιὰ ν’ ἀποκτήσουμε ἢ νὰ διατηρήσουμε τὴν εὐ­λάβειά μας, θὰ μᾶς συστήσουν νὰ συν­α­ναστρεφόμαστε ἀνθρώπους ποὺ ἔ­­­­χουν εὐλάβεια καὶ νὰ ­ἐμπνεόμαστε ἀπὸ αὐ­τούς. Ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν συνεχὴ ἀγώνα, μὲ τὴ συχνὴ συμμετοχὴ στὰ θεῖα Μυστήρια, μὲ τὴν προσευχή, μὲ τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ, τὴ μελέτη τῶν Γραφῶν καὶ τῶν πνευματικῶν βιβλίων θὰ μπορέσουμε νὰ τὴν ἀ­­ποκτήσουμε, νὰ τὴν καλλιεργήσουμε καὶ νὰ τὴν ἀναπτύξουμε μόνιμα στὴν καρδιά μας καὶ στὴ ζωή μας.

Σ.