Ενα πολὺ λεπτὸ θέμα τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ Χριστιανοῦ εἶναι τὸ θέμα τῶν λογισμῶν καὶ τῆς ἐξομολογήσεως αὐτῶν. ῎Απειρος ὁ πιστὸς στὸν ἀόρατο πόλεμο, ὅταν μάλιστα τρέφεται μὲ εὐσεβιστικὰ προϊόντα δυτικῆς προελεύσεως καὶ ὄχι μὲ Πατερικὴ στερεὰ τροφή, ἀπελπίζεται μόλις τὸν πλημμυρίσουν οἱ λογισμοὶ βλασφημίας καὶ ἀπιστίας· οἱ λογισμοὶ πονηρίας καὶ μισαδελφείας· οἱ αἰσχροὶ καὶ φιλήδονοι λογισμοί. Οἱ ῞Αγιοι Πατέρες, πραγματικοὶ ἐπιστήμονες στὸ θέμα τῆς διακρίσεως καὶ ἰατρείας τῶν λογισμῶν, μᾶς καθοδηγοῦν ἀπλανῶς καὶ στὸ δύσκολο αὐτὸ θέμα.

Γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ τρία γενικὰ εἴδη τῶν λογισμῶν, δηλαδὴ τῶν Βλασφήμων, τῶν Πονηρῶν, καὶ τῶν Αἰσχρῶν, θὰ πρέπει νὰ θεραπευθοῦν τὰ τρία μέρη τῆς ψυχῆς, ἀπ᾿ τὰ ὁποῖα ἀπορρέουν οἱ λογισμοὶ αὐτοί, δηλαδὴ τὸ Λογιστικό, τὸ Θυμικὸ καὶ τὸ ᾿Επιθυμητικό. Τὸ Λογιστικὸ θεραπεύεται μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν ταπεινοφροσύνη· τὸ Θυμικὸ μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον μας· τὸ ᾿Επι- θυμητικὸ μὲ τὴν καθολικὴ ἐγκράτεια καὶ κακοπάθεια. Νὰ πῶς ὁ ῞Οσιος Μάξιμος ὁ ῾Ομολογητὴς μᾶς συμβουλεύει: «Τὸ θυμικὸν τῆς ψυχῆς ἀγάπῃ χαλίνωσον, καὶ τὸ ἐπιθυμητικὸν αὐτῆς ἐγκρατείᾳ καταμάρανον, καὶ τὸ λογιστικὸν αὐτῆς προσευχῇ πτέρωσον, καὶ τὸ φῶς τοῦ νοῦ οὐκ ἀμαυροῦται ποτέ».

Εν τούτοις, ἐπειδὴ εἴμεθα πνευματικὰ ἀδύνατοι, ὁ δὲ φθονερὸς Διάβολος μᾶς πολεμεῖ συνεχῶς, ἡ καρδιά μας γεμίζει θλῖψι, ταραχὴ καὶ ἀποθάρρυνσι. Τί θὰ γίνη; Μεγάλη παρηγορία στὴν περίπτωσι αὐτὴ θὰ βροῦμε στὴν ᾿Εξομολόγησι. Γονατισμένοι κάτω ἀπὸ τὸ ἱερὸ ἐπιτραχήλι τοῦ Πνευματικοῦ, μὲ συντριβὴ καὶ αὐτομεμψία, ἂς τοῦ ἀποκαλύψουμε τὸ περιεχόμενο τῆς καρδιᾶς μας. Δὲν ἐπισκεπτόμεθα τὸν Πνευματικὸ μόνο γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας, ἀλλὰ καὶ προκειμένου νὰ στηριχθοῦμε στὸν ἀγῶνα μας. Μαζὶ μὲ τὴν θερμὴ προσευχή, τὴν περιφρόνησι τῶν κακῶν λογισμῶν καὶ τὴν αὐτομεμψία, πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ χρησιμοποιοῦμε τὴν ἱερὰ ᾿Εξομολόγησι. ῞Ο,τι σπείρει καὶ φυτεύει ὁ Σατανᾶς μέσα στὴν καρδιά μας, τὸ ξερριζώνουμε καὶ καταστρέφουμε μὲ τὴν καθαρὰ ᾿Εξομολόγησι.

῾Ο ῞Οσιος ᾿Ιωάννης τῆς Κλίμακος λέγει, ὅτι τίποτε ἄλλο δὲν δίδει στοὺς λογισμοὺς — καὶ διὰ μέσου αὐτῶν στὰ ἀκάθαρτα πνεύματα — τόση δύναμι ἐναντίον μας, ὅσο τὸ νὰ παραμένουν κρυμμένοι καὶ ἀνεξομολόγητοι μέσα μας. Μάλιστα πολὺ χαρακτηριστικὰ γράφει ὁ ἴδιος ῞Οσιος: «῞Ωσπερ τὰ ὠὰ ἐν κόλπῳ θαλπόμενα ζωογονοῦνται· οὕτως καὶ λογισμοὶ μὴ φανερούμενοι, εἰς ἔργα προβαίνουσι». ῎Ας μὴ ἐντρεπώμεθα λοιπόν, ὅταν μᾶς πολιορκοῦν οἱ ἐμπαθεῖς καὶ ἁμαρτωλοὶ λογισμοί, ἀλλ᾿ ἂς καταφεύγουμε στὸν Πνευματικό μας γιὰ νὰ βροῦμε παραμυθία καὶ ἐνίσχυσι.