Μιὰ ἀπὸ τὶς σωτηριωδέστερες πράξεις τοῦ Κυρίου μας κατὰ τὴν ἐπὶ γῆς παρουσία Του εἶναι ἡ ἐπιτέλεση τοῦ μυστικοῦ δείπνου. Τὴν κεφαλαιώδη σημασία του γιὰ τὴν σωτηρία μας ὑποδηλώνει ὁ Ἰησοῦς μὲ τὰ λόγια Του, «ἐπιθυμίᾳ ἐπεθύμησα τοῦτο τὸ πάσχα φαγεῖν μεθ’ ἡμῶν πρὸ τοῦ με παθεῖν» (Λκ. 22,15). Ἐπιθυμοῦσε σφοδρῶς ὁ Κύριός μας τὴν ἐπιτέλεση τοῦ τελευταίου πάσχα μὲ τοὺς μαθητές Του λίγο πρὶν τὴν σταύρωση καὶ τὰ σωτηριώδη πάθη Του, διότι τότε ἐπρόκειτο νὰ γίνει ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου, νὰ παραδοθοῦν τὰ ἄχραντα μυστήρια καὶ νὰ καταλυθεῖ ὁ θάνατος. Τότε ἀπὸ τὸν τύπο τῆς θυσίας τοῦ πασχαλινοῦ ἀμνοῦ ἐπρόκειτο νὰ εἰσέλθει ὁ κόσμος στὴν οὐσία καὶ τὴν πραγματικότητα τῆς θυσίας τοῦ Ἀμνοῦ τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου. Ἀπὸ τὴν λατρεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἡ ὁποία συνίστατο στὴν θυσία ἀλόγων ζώων, ἐπρόκειτο νὰ μεταβοῦμε στὴν λογικὴ λατρεία τῆς Καινῆς Διαθήκης, στὸ Καινὸ Πάσχα, τὸ ὁποῖο τελεῖται «ἐν τῷ αἵματι Ἰησοῦ» (Ἑβρ. 10,19).

Τὸ πρῶτο ποὺ κάνει ὁ Κύριος κατὰ τὴν παράδοση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι νὰ εὐχαριστήσει τὸν Θεὸ Πατέρα Του. Μὲ τὴν εὐχαριστία αὐτὴ μᾶς διδάσκει πῶς πρέπει νὰ ἐπιτελοῦμε τοῦτο τὸ μυστήριο. Σημειώνει ὁ γέροντας Σωφρόνιος ὅτι στὴν λειτουργικὴ πράξη δὲν θεωροῦνται καθαγιαστικὰ αὐτὰ καθ’ αὑτὰ τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ «λάβετε, φάγετε…» καὶ «πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες…», διότι αὐτὸ θὰ εἶχε τὸν χαρακτῆρα τῆς «αὐτοθεώσεως», ἀλλὰ τὰ λόγια αὐτὰ συνοδεύονται ἀπὸ τὴν ἐπίκληση διὰ τῆς ὁποίας ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Πατέρα νὰ στείλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, δυνάμει τοῦ Ὁποίου πραγματοποιεῖται ἡ μεταβολὴ τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ. Ἐπίσης, μὲ τὴν εὐχαριστία ὁ Κύριος δείχνει ὅτι δὲν προσέρχεται στὸ πάθος ἀκουσίως, ἐνῶ ταυτόχρονα μᾶς παιδαγωγεῖ, ὅποια τυχὸν θλίψη καὶ δοκιμασία καὶ ἂν μᾶς βρεῖ, νὰ τὴν ἀντιμετωπίζουμε μὲ εὐχαριστία πρὸς τὸν Θεό, χωρὶς γογγυσμούς. Ἀκόμη, φανερώνει μὲ τὴν εὐχαριστία ὅτι τὰ πάθη Του καὶ ἡ θυσία Του ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, δὲν θὰ εἶναι μιὰ τραγικὴ κατάληξη τοῦ ἐπὶ γῆς ἔργου Του, ἀλλὰ θὰ ἐπιτελεσθοῦν ὡς ἡ μεγίστη εὐεργεσία πρὸς τὴν φύση τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ θὰ ἀπελευθερώσουν τὴν οἰκουμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν θάνατο.

Οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ εἶναι ξεκάθαροι: «λάβετε, φάγετε, τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου… Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τὸ Αἷμά μου». Δὲν λέγει, «αὐτὸ συμβολίζει τὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα μου», ἀλλὰ «αὐτὸ εἶναι τὸ σῶμα καὶ αὐτὸ εἶναι τὸ αἷμα μου». Γι’ αὐτὸ καὶ ἀλλοῦ ὁ Κύριος τονίζει γιὰ τὸν ἑαυτό Του ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ «ζῶν» ἄρτος ποὺ κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ὅποιος φάγει ἀπὸ αὐτὸν τὸν Ἄρτο θὰ ζήσει εἰς τὸν αἰῶνα· καὶ ὁ ἄρτος ποὺ θὰ δώσει ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς εἶναι ἡ σάρκα Του  (Ἰω. 6,51 κ.ἑ.). Ἐπειδὴ λοιπὸν ἡ βρώση τοῦ σώματός Του καὶ ἡ πόση τοῦ αἵματός Του εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ τὴν μετοχὴ στὴν αἰώνιο ζωή, ὁ Κύριος Ἰησοῦς παραγγέλλει νὰ μετάσχουν ὅλοι στὰ ἄχραντα μυστήρια. Καὶ συμπληρώνει ὅτι τὸ αἷμα Του χύνεται ὑπὲρ πολλῶν, ὄχι ἐπειδὴ δὲν θυσιάζεται γιὰ ὅλο τὸν κόσμο, ἀλλὰ γιὰ τὸν λόγο ὅτι πολλοὶ μὲν θὰ σωθοῦν, δὲν θὰ εἶναι ὅμως καὶ λίγοι αὐτοὶ ποὺ δὲν θὰ ἀνταποκριθοῦν θετικὰ στὸ σωτηριῶδες πάθος Του.

Σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, ἡ ἐπιτέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι ἡ Καινὴ Διαθήκη ποὺ κλείνει ὁ Θεὸς μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη εἶχε ὡς κέντρο τὸ ἑβραϊκὸ πάσχα, τὸ ὁποῖο συνίστατο στὴν θυσία τοῦ ἐνιαυσίου ἀλόγου ἀρτιμελοῦς ἀμνοῦ πρὸς ἀνάμνηση τῆς ἀπελευθερώσεως τοῦ λαοῦ Ἰσραὴλ ἀπὸ τὴν δουλεία τῶν Αἰγυπτίων. Ἡ Καινὴ Διαθήκη ἔχει κέντρο τὴν ἐπιτέλεση τῆς μίας καὶ μοναδικῆς εἰς τοὺς αἰῶνες θυσίας τοῦ Λογικοῦ Ἀμώμου Ἀμνοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία ἔφερε τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα.Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος ἐπιτάσσει τοὺς μαθητές Του νὰ ἐπιτελοῦν τὸ μυστήριο τοῦτο πρὸς τὴν δική Του ἀνάμνηση, ἐξισώνοντας καὶ ταυτίζοντας ἔτσι τὸν Ἑαυτό Του μὲ τὸν Θεὸ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ ὁποῖος ἀπελευθέρωσε τὸν λαό Του καὶ ὥρισε τὸν τρόπο ἀναμνήσεως τῆς σωτηρίου ἐπεμβάσεώς Του. Ἑπομένως, κάθε φορὰ ποὺ ἐπιτελεῖται ἡ Θεία Εὐχαριστία ὁμολογοῦμε τὰ σωτήρια γιὰ ὅλο τὸν κόσμο πάθη τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ διακηρύσσουμε τὴν θεότητά Του.

Ἐπειδὴ ὅμως τὰ μέχρι τώρα λόγια Του, ὅπως σημειώνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ἀναφέρονταν στὸ πάθος καὶ τὴν σταύρωσή Του, προχωρᾶ ἐν συνεχείᾳ στὸν λόγο περὶ τῆς ἀναστάσεώς Του, κάνοντας μνεία γιὰ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Λέγει δηλαδή· «λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐ μὴ πίω ἀπ’ ἄρτι ἐκ τούτου τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὅταν αὐτὸ πίνω μεθ’ ὑμῶν καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρός μου». Ὡς βασιλεία τοῦ Πατρὸς ἐννοεῖ τὴν ἀνάστασή Του. Μὲ τὰ λόγια Του αὐτὰ προαναγγέλλει στοὺς μαθητές Του ὅτι θὰ τὸν δοῦν νὰ ἀνασταίνεται μὲ δόξα καὶ θὰ συμφάγουν μαζί Του— ὄχι ἐπειδὴ θὰ ἔχει ἀνάγκη τροφῆς, ἀλλὰ γιὰ νὰ πιστοποιήσει τὴν ἔνσαρκο ἀνάστασή Του. Πράγματι, οἱ ἴδιοι ἀργότερα θὰ μαρτυροῦν στὸν κόσμο ὅτι συνέφαγαν καὶ συνέπιαν μαζί Του μετὰ τὴν ἀνάστασή Του (Πρξ. 10,41) Τὸ ἐπίθετο «καινὸν» θὰ πρέπει νὰ μεταφραστεῖ ὡς ἐπίρρημα, δηλαδὴ «καινῶς», καὶ ἀναφέρεται στὸ γεγονὸς ὅτι πλέον μετὰ τὴν ἀνάστασή Του ὁ Κύριος δὲν θὰ φέρει σῶμα παθητό, ἀλλὰ ἀθάνατο καὶ ἄφθαρτο καὶ τὸ ὁποῖο δὲν θὰ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τροφή.

Τέλος, τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Κύριος καὶ οἱ μαθητές του ἐξῆλθαν ἀπὸ τὸ ὑπερῶο, ἀφοῦ πρῶτα ἀνέπεμψαν ὕμνο στὸν Θεό, ἀποτελεῖ παράδειγμα διδασκαλίας, ὥστε καὶ μετὰ τὴν αἰσθητὴ τράπεζα, ἀλλὰ πρὸ πάντων μετὰ τὴν πνευματικὴ τράπεζα τῆς Θείας Εὐχαριστίας νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Τριαδικὸ Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ αἰτία κάθε ἀγαθοδωρίας καὶ στὸν Ὁποῖο πρέπει πᾶσα δόξα τιμὴ καὶ προσκύνησις, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ὁ Ἐδέσσης ΙΩΗΛ