Αὐτή εἶναι ἡ πιό συνηθισμένη ἀπάντηση τῶν παιδιῶν στήν ἐρώτηση: «γιατί τό ἔκανες αὐτό;» «Δέν τό ἔκανα ἐγώ», ἀπαντοῦν ἀμέσως καί ἐπιμένουν μέ πάθος σέ αὐτήν τήν ἀπάντηση, προσπαθῶντας νά πείσουν γιά τήν ἀθωότητά τους αὐτούς πού τά κατηγοροῦν ὅτι ἔκαναν κάτι πού δέν ἦταν σωστό. Φαίνεται ἐκείνη τήν ὥρα ὅτι εἶναι γιά τά παιδιά ζήτημα ζωῆς καί θανάτου νά πείσουν καί νά πεισθοῦν, ὅτι δέν ἔκαναν κάτι λάθος. Δέν ἀκοῦνε τά ἐπιχειρήματα τῶν μεγάλων πού προσπαθοῦν νά τά ὁδηγήσουν στήν παραδοχή τοῦ λάθους τους, μέ τή λογική, λέγοντάς τους γιά παράδειγμα: «ἀφοῦ σέ εἶδα τώρα νά τό κάνεις», ἤ «ἀφοῦ διαμαρτύρεται τό ἄλλο παιδί ὅτι τό ἐνόχλησες. Ψέματα λέει;» Δέν ἀκοῦν τίποτε, ἀρνοῦνται νά σκεφτοῦν λογικά, ἀλλά ἐπιμένουν νά ἐπαναλαμβάνουν διαρκῶς: «Δέν τό ἔκανα ἐγώ!» Ἀκόμη κι ἄν τούς διαβεβαιώσεις ὅτι δέν θά τά μαλώσεις ὅταν παραδεχθοῦν τό λάθος τους, ἐκεῖνα ἐπιμένουν στήν ἄρνησή τους.

Φαίνεται λοιπόν, ὅτι ἡ ἄρνηση αὐτή τῆς ἐνοχῆς δέν πηγάζει ἀπό τό φόβο τῆς τιμωρίας. Δέν ἔχει σημασία γι’ αὐτά μήπως τιμωρηθοῦν γιά τή σφαλιάρα πού ἔριξαν στό διπλανό τους, οὔτε τά ἀπασχολεῖ νά ἀποκαταστήσουν τό ἄδικο πού ἔπραξαν σέ βάρος ἑνός ἄλλου παιδιοῦ, ἀλλά τήν ὥρα τῆς ἐπίπληξης, αὐτό πού προέχει γι’ αὐτά εἶναι νά μήν ἀποδειχθεῖ ὅτι εἶναι ἔνοχα γιά νά μήν διαταραχθεῖ ἡ σχέση τους μέ τόν γονιό ἤ τόν δάσκαλο πού τά μαλώνει γιά ὅ,τι ἔκαναν. Εἶναι ζωτικῆς σημασίας γιά τά παιδιά νά μήν χάσουν οἱ μεγάλοι τήν καλή εἰκόνα πού ἔχουν γι’ αὐτά. Δέν ἀντέχουν καθόλου τήν συνειδητοποίηση ὅτι ἀπογοήτευσαν μέ τήν συμπεριφορά τους. Κι ἐπειδή ἐκείνη τήν ὥρα δέν μποροῦν νά διορθώσουν αὐτό πού ἔκαναν, ἐπιλέγουν αὐτομάτως τήν ἄρνηση.

Αὐτή ἡ ἀντίδραση τῶν παιδιῶν ὅμως, παρατηρεῖται ἐξίσου συχνά καί στούς μεγάλους. Δύσκολα καί ἐμεῖς οἱ ἐνήλικες παραδεχόμαστε ὅτι κάναμε κάτι πού δέν εἶναι σωστό. Μόλις κάποιος μᾶς ἐπισημάνει τό λάθος μας, ἀμέσως ἀντιδροῦμε καί προσπαθοῦμε ἤ νά τό ἀρνηθοῦμε ἤ νά πείσουμε τόν ἄλλο ἄνθρωπο ὅτι λάθος μᾶς ἔκρινε καί ὅτι αὐτό πού κάναμε δέν ἦταν αὐτό πού νόμιζε. Καί παρατηροῦμε συχνά, ὅπως καί στά παιδιά, ὅτι δέν ἔχει σημασία αὐτό καθ’ αὐτό τό λάθος πού κάναμε, ὅσο τό γεγονός ὅτι μέ τό λάθος μας αὐτό ξεπέσαμε στά μάτια τῶν ἄλλων. Εἶναι πολύ πιθανό το ἴδιο το γεγονός νά μήν εἶναι κἄν σπουδαῖο. Ὅμως, ἡ παραδοχή του εἶναι γιά μᾶς ἀξεπέραστο πρόβλημα. Μᾶς φαίνεται ἐκείνη τήν ὥρα ὅτι μειώνεται ἡ προσωπικότητά μας. Ἄν ἀξιολογήσουμε ἄλλη στιγμή τό γεγονός μέ ψυχραιμία, μπορεῖ νά παραδεχθοῦμε ὅτι δέν ἦταν κάτι φοβερό. Ὅταν ὅμως κάποιος ἄλλος μᾶς ἀποδοκιμάσει, ἐμεῖς δυσκολευόμαστε νά τό δεχτοῦμε.

Τί εἶναι αὐτό ποῦ μᾶς ἐμποδίζει νά παραδεχθοῦμε ὅτι πέσαμε ἔξω; Ἡ μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας; Ἡ θλιβερή διαπίστωση ὅτι ἐμεῖς οἱ «σπουδαῖοι» κατά τά ἄλλα ἄνθρωποι, ξεπέσαμε σέ ἕνα ἀτόπημα; Ἤ μήπως ἡ ἀγωνία μας νά μήν μᾶς κακοχαρακτηρίσουν οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι γιατί δέν θέλουμε νά ξεπέσουμε στά μάτια τους; Ὅ,τι ἀπό ὅλα καί νά ἰσχύει, ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι δυσκολευόμαστε πολύ νά τό παραδεχθοῦμε. Κι ὅμως! Ἄν τό σκεφτοῦμε ἀργότερα, μέ νηφαλιότητα καί κριτική διάθεση, θά διαπιστώσουμε ὅτι τό νά παραδεχθοῦμε εὐθέως τό λάθος μας εἶναι μιά στάση παλληκαρίσια. Εἶναι μιά στάση λεβέντικη, ἡ ὁποία εἶναι σχεδόν ἀδύνατον νά μήν ἐπιδοκιμαστεῖ ἀπό τόν συνομιλητή μας. Ἐάν ἐκείνη τήν ὥρα τῆς ἐπίπληξης, παραμερίζοντας τήν δική μας δυσκολία, σταθοῦμε καί ἀκούσουμε αὐτόν πού μᾶς ἐπαναφέρει στήν τάξη καί παραδεχθοῦμε ὅτι ἔχει δίκιο, αἰσθανόμαστε αὐτόματα ὅτι τό θέμα γιά μᾶς ἔχει ἤδη λήξει, ἔχουμε βγεῖ κατά τί σοφότεροι ἀπό αὐτήν τήν ἐμπειρία καί ὁ συνομιλητής μας ἔχει διαμορφώσει μιά πολύ καλή εἰκόνα γιά μᾶς. Γιατί, ποιός μπορεῖ νά μᾶς κακοχαρακτηρίσει ὅταν δεῖ ὅτι ἐπιδιώκουμε τήν βελτίωση τοῦ ἐαυτοῦ μας, ἐκμεταλλευόμενοι κάθε ἀφορμή; Τό νά ἀκούσω τόν διπλανό μου τί ἔχει νά μοῦ πεῖ, μόνο θετικό ἀποτέλεσμα μπορεῖ νά ἔχει. Διότι, ἐάν αὐτό πού θά μοῦ πεῖ δέν ἀληθεύει, δέν ἔχω ζημιωθεῖ καθόλου. Ἐάν ὅμως ἀληθεύει, μπορῶ νά γίνω σοφότερος μέ τό νά δεχθῶ τήν παρατήρηση καί νά βελτιωθῶ σάν ἄνθρωπος.

Ἐάν μᾶς εἶναι τόσο δύσκολο νά παραδεχθοῦμε τό λάθος μας χωρίς νά προβάλουμε ἕνα σωρό δικαιολογίες, πόσο πιό δύσκολο εἶναι νά κατανοήσουμε τήν συμπεριφορά τοῦ Ἁγ. Νεκταρίου καί τόσων ἄλλων Ἁγίων οἱ ὁποῖοι συκοφαντήθηκαν, ἀδικήθηκαν κι ὅμως δέν ἔδειξαν τήν δική μας ἐπιμονή στό νά ἀποδείξουν τήν ἀθωότητά τους!

Μαρίνα Διαμαντῆ

''ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ'' - ΤΕΥΧΟΣ 136