Μετά τον Απόστολο, το άγιο Ευαγγέλιο και το θείο κήρυγμα τελείωσε, αγαπητοί μου χριστιανοί, το Πρώτο μέρος της Θείας Λειτουργίας και πάμε για το Δεύτερο μέρος. Το Πρώτο μέρος, αυτό δηλαδή που εξετάσαμε μέχρι τώρα, το παρακολουθούσαν και οι βαπτισμένοι χριστιανοί, αλλά και οι αβάπτιστοι, που ήθελαν όμως να βαπτιστούν. Αυτοί λέγονται «Κατηχούμενοι». Λέγονταν έτσι γιατί «κατηχούνταν» πρώτα, δηλαδή διδάσκονταν πρώτα τις αλήθειες της πίστης μας και έπειτα βαπτίζονταν. Έτσι είναι, χριστιανοί μου. Όσοι είναι χριστιανοί βαπτισμένοι πρέπει να γνωρίζουν την πίστη τους, για να μπορούν να την γεύονται και να την λέγουν και στους άλλους. Η Εκκλησία στα πρώτα χρόνια λάμβανε πολύ τα μέτρα της για το ποιους θα κάνει χριστιανούς. Τους κατάρτιζε πρώτα με συνεχή διδασκαλία τριών ετών τουλάχιστον, τους πέρναγε από εξέταση και έπειτα τους βάπτιζε. Μάλιστα υπήρχαν και διάφορες τάξεις Κατηχουμένων. Η πιο εντατική κατήχηση γινόταν στην τελευταία τάξη, που λεγόταν « προς το Φώτισμα» πορευόμενοι. Σ΄αυτή την τάξη τα μαθήματα της Κατηχήσεως δεν ήταν μόνο καθημερινά, αλλά και πολύωρα. Αφού να φανταστείτε στις σαράντα μέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής περνούσαν ερμηνευτικά όλη την Παλαιά Διαθήκη.

Σήμερα, χριστιανοί μου, δεν γίνεται αυτό, γιατί βαπτιζόμαστε σε μικρή, σε βρεφική ηλικία. Δεν ξέρω να πω αν είναι καλύτερο αυτό ή όχι, αλλά αφού η Εκκλησία το καθόρισε να γίνεται έτσι, είναι ασφαλώς καλύτερο. Επειδή χωρίς το Βάπτισμα δεν ανήκουμε στην Οικογένεια του Θεού και επειδή συνέβαιναν απρόοπτοι θάνατοι και χάνονταν μικρά παιδιά και νεαροί άνθρωποι που ήταν αβάπτιστοι, γι΄αυτό η Εκκλησία σκέφτηκε ως εξής: Να βαπτίζονται μεν οι άνθρωποι σε μικρή ηλικία, για να μπουν στην Οικογένεια του Θεού, αλλά με την υποχρέωση να βρεθούν ένας ή δύο χριστιανοί, που να «αναλάβουν» την ευθύνη, όταν μεγαλώσει το παιδάκι αυτό που βαπτίστηκε, να το κατηχήσουν, να του διδάξουν δηλαδή τις αλήθειες της πίστης. Το «αναλαμβάνω» λέγεται και «αναδέχομαι». Γι΄αυτό και όσοι αναλαμβάνουν την υποχρέωση αυτή λέγονται «ανάδοχοι».

Από τα παραπάνω, χριστιανοί μου, φαίνεται ότι δεν πρέπει να γίνεται όποιος κι όποιος ανάδοχος για το Βάπτισμα. Ο ανάδοχος πρέπει να είναι πρώτα ο ίδιος πολύ καλά κατηχημένος για να κατηχήσει. Και πρέπει να ξέρει καλά ποιος είναι ο ρόλος του. Δεν συμβαίνει όμως αυτό και μας παρουσιάζονται ανάδοχοι, που δεν ξέρουν τίποτε από την ζωή της Εκκλησίας και δεν ζουν τα Ιερά της Μυστήρια. Τι κατήχηση λοιπόν να κάνουν αυτοί στα αναδεκτούδια τους; Γι΄αυτό και παλαιότερα, ενώ η οικογένεια του παιδιού έβαζε τον δικό της ανάδοχο, η Εκκλησία έβαζε κι αυτή τον δικό της, έναν πραγματικά πιστό της χριστιανό που ήξερε να πει για την πίστη, γιατί την βίωνε μέσα στην Εκκλησία. Έτσι σε κάποια ευχή λέγει ο Ιερέας, «τοις αναδόχοις αυτού», στον πληθυντικό δηλαδή αριθμό, γιατί υπήρχαν δύο και περισσότεροι ανάδοχοι. Κάποιος απ΄αυτούς θα ήταν πιστός χριστιανός και θα έκανε το χρέος του στο βαπτιζόμενο παιδάκι, όταν αυτό θα μεγάλωνε.

Αυτός ο ανάδοχος, που όριζε παλαιά η Εκκλησία, για να κατηχήσει το βαπτιζόμενο παιδάκι όταν θα μεγάλωνε, είναι σήμερα τα Κατηχητικά σχολεία. Χριστιανοί μου, η Εκκλησία για τα παιδιά της κάνει το καλύτερο έργο με τα Κατηχητικά της Σχολεία: Τα διδάσκει τον σωστό Θεό, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, για να Τον αγαπήσουν και να γίνουν σωστοί άνθρωποι στην κοινωνία. Βέβαια στις ενορίες μας εμείς εδώ δεν έχουμε πολλά παιδάκια και νεολαία, αλλά όσα παιδιά μας έμειναν και όπου μας έμειναν αυτά η Εκκλησία, που τα αγαπά, θέλει να τα συγκεντρώνει και να κάνει με αυτά τις τάξεις των Κατηχουμένων. Δόξα στο Χριστό και την Παναγία, κάτι πάει να γίνει. Βοηθήστε και σεις, χριστιανοί μου, και θα έχουμε μεγαλύτερες χαρές. Τα παιδιά μας πρέπει να κατηχηθούν, πρέπει να διδαχτούν τα άγια λογάκια του Χριστού μας. Όχι όμως μόνο τα παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι έχουν ανάγκη από κατήχηση. Για τους μεγάλους ως κατήχηση είναι το κήρυγμα που ακούτε, αλλά και οι Συνάξεις και οι Κύκλοι των χριστιανών που γίνονται, όπου είναι δυνατόν να γίνονται στην δυσπρόσιτη επαρχία μας.

Ξαναρχόμαστε τώρα στην Θεία Λειτουργία και λέμε: Μετά τα Αναγνώσματα η Εκκλησία έκανε μια μεγάλη δέηση - «εκτενή», όπως λέγεται -, δέηση για όλους και με όλους, και τους βαπτισμένους και τους αβάπτιστους (τους κατηχουμένους). Γι΄αυτό και η δέηση αρχίζει με το «Είπωμεν πάντες…», όλοι μαζί δηλαδή. Όταν τελειώνει τη δέηση αυτή κάνει άλλη δέηση ειδική για τους κατηχουμένους, τους αβάπτιστους δηλαδή, που ήθελαν να βαπτιστούν και κατηχούνταν γι΄αυτό. Αλλά, όταν τελείωνε, χριστιανοί μου, η δέηση αυτή ακούονταν τα κλάματα των κατηχουμένων, γιατί ο Ιερέας τους είπε να φύγουν από την Εκκλησία. «Οι κατηχούμενοι προέλθετε», δηλαδή, «φύγετε», τους είπε. Αυτοί όμως χάρηκαν τόσο πολύ απ΄αυτά που γεύτηκαν μέχρι τώρα στην Θεία Λειτουργία, αν και αβάπτιστοι, και δεν ήθελαν να φύγουν. Γι΄αυτό και ο Ιερέας τους έλεγε για δεύτερη και Τρίτη φορά το «Οι κατηχούμενοι προέλθετε»! Έφευγαν τέλος πάντων, αλλά θα έλεγαν μέσα τους: «Πότε θα ΄ρθει και για μας η γλυκιά μέρα και ώρα για να βαπτισθούμε και να μπορούμε να βλέπουμε και να ακούμε και αυτά που γίνονται παρακάτω στην Θεία Λειτουργία;». Μερικοί μάλιστα θερμόαιμοι στέκονταν στην έξω πόρτα και την έσπρωχναν να ξαναμπούν μέσα. Γι΄αυτό και ο Ιερέας, όταν προχωρούσε το Μυστήριο της Θείας Λειτουργίας, στο οποίο μόνον οι βαπτισμένοι πρέπει να μετέχουν, φώναζε: Προσοχή τις πόρτες! «Τας θύρας, τας θύρας εν σοφία πρόσχωμεν». Ας σταματήσουμε εδώ.

O Γόρτυνος Ιερεμίας