Είπαμε, αγαπητοί μου αδελφοί χριστιανοί, στο προηγούμενο κήρυγμα ότι το «Σοφία. Ορθοί», που λέγει ο Ιερέας στο κέντρο του Ναού, υψώνοντας το Ευαγγέλιο, έχει την έννοια ότι ο Χριστός έρχεται στον κόσμο για να κηρύξει τον άγιό Του Λόγο. Και αφού, λοιπό, ο Χριστός θα έρθει ανάμεσά μας με το «Σοφία. Ορθοί», η Θεία Λειτουργία μας προετοιμάζει να Τον υποδεχτούμε. Και αυτή την προετοιμασία μας την κάνει με τα Αντίφωνα, που είναι ψαλμικοί στίχοι, όπως είπαμε, και καταλήγουν σε ένα μικρό τροπάριο, το «εφύμνιο», όπως λέγεται. Για το πρώτο Αντίφωνο, «εφύμνιο» είναι, όπως είπαμε, το «Ταις πρεσβείας της Θεοτόκου» και για το δεύτερο Αντίφωνο, «εφύμνιο» είναι το «Σώσον ημάς, Υιέ Θεού». Αυτό δε το δεύτερο Αντίφωνο έχει και ένα ωραίο τροπάριο το «Ο Μονογενής Υιός», το μικρό «Πιστεύω», όπως το είπαμε.Οι ψαλμικοί αυτοί στίχοι με τα τροπάριά τους λέγονται «Αντίφωνα», γιατί ψάλλονται «αντιφωνικά». Ένα στίχο ο δεξιός ψάλτης και ένα ο αριστερός. Και αυτή η αντιφωνική ψαλμωδία του δεξιού και του αριστερού ψάλτου, δεν είναι δικό μας εφεύρημα, αλλά είναι από το όραμα που είδε ο προφήτης Ησαΐας, όταν κλήθηκε στο προφητικό του αξίωμα.

Ο προφήτης Ησαΐας, αγαπητοί μου αδελφοί, είδε θεοπτία. Προ Χριστού είδε και απήλαυσε την Θεία Λειτουργία και την γράφει στο 6^ο κεφάλαιο του βιβλίου του. Εκεί μας λέγει ότι είδε το ουράνιο Θυσιαστήριο. Είδε τον Θεό να κάθεται σε Θρόνο υψηλό και μεγαλόπρεπο και γύρω από αυτόν να είναι οι άγγελοι, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ. Είχαν έξι πτέρυγες, γι΄αυτό και λέγονται  Εξαπτέρυγα. Και πετούσαν με τις πτέρυγές τους και έκραζαν: «Άγιος, Άγιος, Άγιος, Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης σου». Και έπειτα ο προφήτης είδε έναν άγγελο να παίρνει με την λαβίδα έναν αναμμένο άνθρακα από το Άγιο Θυσιαστήριο του ουρανού και να τον βάζει στο στόμα του προφήτου. Αυτό προτυπώνει την Θεία Κοινωνία, αδελφοί μου χριστιανοί. Γιατί ο άγγελος είπε στον προφήτη, όταν του έδωσε τον αναμμένο άνθρακα: «Αυτό που αγγίζει τα χείλη σου θα σου πάρει τις ανομίες σου και θα σε καθαρίσει από τις αμαρτίες σου». Σ΄αυτήν λοιπόν την Ουράνια Θεία Λειτουργία, που είδε προφητικά ο Ησαΐας, αγαπητοί μου, άκουσε τους αγγέλους να ψάλλουν αντιφωνικά το «Άγιος, Άγιος, Άγιος, Κύριος Σαβαώθ». Και αυτή την αντιφωνική ψαλμωδία η Εκκλησία την έβαλε στην Λατρεία της και έχουμε τον δεξιό και τον αριστερό ψάλτη. Έτσι, λοιπόν, έχουμε τα «Αντίφωνα», το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο Αντίφωνο.

Το τρίτο Αντίφωνο είναι το τελευταίο. Τελειώνει με αυτό η προετοιμασία μας, για να δεχτούμε τον Χριστό με το «Σοφία. Ορθοί». Και αφού τελειώνει, «απολύεται» να το πούμε διαφορετικά, γι΄αυτόν τον λόγο στο τρίτο αντίφωνο ψάλλουμε το Απολυτίκιο της ημέρας. Αυτό το Απολυτίκιο δεν ψάλλεται αργά, δεν ταιριάζει να ψαλλεί αργά, αλλά ψάλλεται σε «απολελυμένο» ήχο. Και γι΄αυτόν τον λόγο πάλι λέγεται Απολυτίκιο.Καθώς ψάλλει το Απολυτίκιο ο ψάλτης βλέπουμε ένα ωραίο και μεγαλόπρεπο θέαμα, αγαπητοί μου αδελφοί. Ο Ιερέας παίρνει από την Αγία Τράπεζα το Άγιο Ευαγγέλιο, το υψώνει, ώστε να καλύπτει με αυτό το πρόσωπό του και εξέρχεται έτσι από το Ιερό Βήμα και έρχεται στο Καθολικό, εκεί δηλαδή που βρίσκεται ο λαός, και στέκεται στο μέσον του Ναού, για να εκφωνήσει το «Σοφία ορθοί». Αυτό, αγαπητοί μου, είναι μία λιτανεία. Και όπως γίνεται στην λιτανεία, έτσι και εδώ, πριν από τον Ιερέα, που έχει υψωμένο το Ευαγγέλιο, προπορεύονται λαμπάδες αναμμένες. Ακόμη σε μερικά μέρη προπορεύονται και εξαπτέρυγα και λάβαρα υψωμένα, ακριβώς όπως σε λιτανεία. Στην εποχή δε του Βυζαντίου κατέβαινε και ο αυτοκράτορας από τον θρόνο του και οι συγκλητικοί και οι αξιωματούχοι προπορεύονταν και αυτοί πριν από τον Ιερέα, που κρατούσε το Ευαγγέλιο, όπως ακριβώς σε λιτανεία, ξαναλέγω.

Σας είπα, όπως και το βλέπουμε στην Θεία Λειτουργία, ότι ο Ιερέας έχει το Ευαγγέλιο υψωμένο ώστε να σκεπάζει το πρόσωπό του. Αυτό, χριστιανοί μου, σημαίνει ότι στην Θεία Λειτουργία μη βλέπουμε το πρόσωπο του Ιερέα, μην εξετάζουμε δηλαδή ποιος Ιερέας κάνει την Θεία Λειτουργία. Γιατί όποιος Ιερέας κι αν κάνει την Θεία Λειτουργία, είτε αμαρτωλός είναι αυτός είτε άγιος, είναι ίδια η Θεία Λειτουργία. Είπαμε ότι το πρόσωπο του Ιερέα είναι καλυμμένο με το Ευαγγέλιο και άρα ο λαός βλέποντας τον Ιερέα βλέπει τον Χριστό, που είναι πάνω στο Ευαγγέλιο. Και ότι αυτό είναι αλήθεια, δηλαδή ο λαός βλέποντας ανάμεσά του το Ευαγγέλιο που κρατά ο Ιερέας, βλέπει τον ίδιο τον Χριστό, φαίνεται από το εξής: Μετά το «Σοφία. Ορθοί» ο ψάλτης, δηλαδή ο λαός, ψάλλει: «Δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν Χριστώ». Σκεφθείτε: Ενώ είδε ένα απλό βιβλίο, που το λένε Ευαγγέλιο, όμως σ΄αυτό είδε τον ίδιο τον Χριστό να έρχεται ανάμεσά του.

Όλο αυτό που σας είπα, αγαπητοί μου χριστιανοί, λέγεται με μια έκφραση «Μικρά Είσοδος». Είναι δε πολύ σημαντική η λειτουργική αυτή πράξη της Θείας Λειτουργίας. Αλλά θα σας μιλήσω γι΄αυτό, με την Χάρη του Χριστού, στο επόμενο κήρυγμά μας.

Ο Γόρτυνος Ιερεμίας