Γενικὰ φαίνεται τὸ κακὸ σήμερα νὰ ἐπικρατεῖ στὸν κόσμο. Μερικοὶ θεωροῦν αἴτιο τῶν κακῶν τὸ Θεό. Τὸν θεωροῦν μὲ ἀνθρώπινα πάθη κακό, τιμωρὸ καὶ ἐκδικητή. Γιατί τὰ ἐπιτρέπει; Γιατί τὰ παραχωρεῖ; Γιατί δὲν τὰ ἀποσύρει, ἐνῶ τόσο ταλαιπωροῦν τὰ πλάσματά του; Ὅπως εἶναι γνωστό, ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλήρως ἐλεύθερος νὰ ἐπιλέξει τὸ κακὸ ἢ τὸ καλό. Γιὰ τὴν ἐπιλογὴ τοῦ κακοῦ δὲν εὐθύνεται ὁ Θεός. Δὲν μποροῦμε νὰ κατηγοροῦμε τὸ Θεό, γιατί μᾶς ἔκανε τέλεια ἐλεύθερους. Ὁ Θεὸς εἶναι ἡ αὐτοαγαθότητα, δὲν ἐποίησε κανένα κακὸ ποτέ. Τὸ κακὸ καλούμεθα νὰ μὴν τὸ πράττουμε, νὰ τὸ μισοῦμε καὶ νὰ τὸ ὑπομένουμε ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Οἱ δοκιμασίες στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου δὲν ὑπάρχουν ὡς ἀποτέλεσμα ἑνὸς κακοῦ Θεοῦ ἀλλὰ ἑνὸς ἀρίστου παιδαγωγοῦ, ποὺ προσπαθεῖ νὰ συνδράμει ὠφέλιμα καὶ διορθωτικὰ καὶ μέσα ἀπὸ τὰ διάφορα λυπηρά. Ὅποιος θεωρεῖ μόνο ὑπεύθυνό του κακοῦ τὸ Θεὸ σφάλλει σοβαρά. Ὁ σοφὸς Μ. Βασίλειος διακρίνει τὸ κακὸ σὲ φυσικὸ καὶ αἰσθητό. Πραγματικὸ κακό, λέει, εἶναι ἡ ἀδικία, ἡ ζηλοφθονία καὶ τὰ λοιπὰ ἁμαρτωλὰ πάθη. Κακὸ εἶναι καὶ ὅτι μᾶς ταλαιπωρεῖ ἡ ἀπάτη, ἡ ἀσθένεια, ὁ θάνατος προσφιλῶν προσώπων. Ὑπεύθυνοι γιὰ τὴν ἁμαρτία εἴμεθα ἐμεῖς καὶ ὄχι ὁ Θεός. Οἱ δυσκολίες, τὰ βάσανα, τὰ προβλήματα τῆς ζωῆς εἶναι, γιὰ νὰ.... μᾶς συνετίσουν, ὡριμάσουν καὶ καλλιεργήσουν. Μόνος του ὁ ἄνθρωπος ζώντας ἐπὶ χρόνια στὴν ἁμαρτία ἀποδυναμώνεται, φθείρεται, δὲν ἔχει ἀντιστάσεις γιὰ τὸ κακὸ καὶ ἐνεργητικότητα γιὰ τὸ καλό. Πάντα πάντως ὑπάρχουν κάποια περιθώρια πρὸς μεταστροφή. Ἡ κακὴ συνήθεια τῆς γοητευτικῆς ὑπερηφάνειας δὲν τὸν ἀφήνει νὰ ὁδηγηθεῖ στὴν ἀκακία. Τὸ κακὸ κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας δὲν ἔχει ὑπόσταση. Τὸ κακὸ θεωρεῖται ὡς στέρηση τοῦ καλοῦ. Ἡ ἀφύσικη κατάσταση τῆς ζωῆς δημιουργεῖ τὰ διάφορα νοσήματα, γιὰ τὰ ὁποία καθόλου δὲν εἶναι ὑπαίτιος ὁ Πανάγαθος Θεός. Τὸ κακὸ ἦλθε στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὸ Θεό, τὴν πηγὴ παντὸς ἀγαθοῦ. Τὸ αὐτεξούσιο εἶναι θεοσδοτο καὶ ὁ Θεὸς δὲν θέλει σκλάβους. Ὁ Θεὸς δὲν ἀγαπᾶ καθόλου τὴ βίαιη ζωὴ ἀλλὰ τὴν ἐλεύθερη ἀρετή.

     Ὁ ἄνθρωπος ἐπιλέγει καὶ προτιμᾶ μόνος του τὴν κακία στὴ ζωή του. Ὁ δαίμονας μισεῖ τὸ Θεὸ καὶ παραμένει μόνιμα καὶ σταθερὰ στὴν κακία. Ἐχθρεύεται καὶ τὸν ἄνθρωπο καὶ μηχανεύεται τρόπους, γιὰ νὰ τὸν ὑποδουλώσει στὰ ἀντίθεα καὶ σκοτεινὰ ἔργα του. Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νὰ εἶναι ἑτοιμοπόλεμος στὰ μηχανουργήματα τῆς δαιμονικῆς κακίας. Γιὰ κάθε ἀνθρώπινη πτώση συνεργεῖ ἡ δαιμονικὴ πονηρία, ἀλλὰ ἔχει εὐθύνη καὶ ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, ποὺ ἀφήνεται νὰ παρασυρθεῖ. Ἡ ἁμαρτία εἶναι σοβαρὸ κακὸ καὶ ἡ ἀρετὴ σπουδαῖο ἀγαθό. Οἱ Χριστιανοὶ πρέπει νὰ φοβοῦνται τὴν ἁμαρτία, γιατί τοὺς στερεῖ τὴν εἰρήνη καὶ τὴν ἀληθινὴ χαρά. Νὰ μὴν ἀπορρίπτουν τὶς ἀπὸ Θεοῦ δοκιμασίες, γιατί μποροῦν νὰ γίνουν ἀφετηρίες ἰάσεως, μετάνοιας καὶ σωτηρίας. Ὁ φοβερὸς θάνατος κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Θεολογία δὲν εἶναι τιμωρία Θεοῦ ἀλλὰ ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸ Θεό. Χειρότερός του βιολογικοῦ θανάτου θεωρεῖται ὁ πνευματικὸς θάνατος, ποὺ ἔρχεται, ὅταν διακοπεῖ ἡ κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ Θεό. Ἡ ἀσυλλόγιστη ἐμπάθεια ὁρισμένων ἀνθρώπων τοὺς κάνει ὑπεύθυνούς της ἁμαρτίας τους.

     Σὲ ὅλη τὴ ζωὴ δυστυχῶς ἐπικρατεῖ τὸ κακό. Αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι νίκησε. Ἀρκετοὶ μέσα ἀπὸ τὸ κακὸ παιδεύονται καὶ ταλαιπωροῦνται ἰσχυρά, ὥστε τελικὰ νὰ τὸ μισήσουν. Μέσα καὶ ἀπὸ τὸ κακὸ μερικὲς φορὲς ἔρχεται τὸ καλό. Τὸ κακὸ δίνει ἀνησυχία, φόβο, ταραχή. Τὸ καλὸ γαληνεύει, χαροποιεῖ, παρηγορεῖ. Μειοψηφίες συχνὰ ζοῦν μὲ πληρότητα τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν ἐλευθερία. Τὸ κακὸ γκρεμίζει, ματώνει, γκριζαίνει, φτωχαίνει. Τὸ ἀγαθὸ ἀνασταίνει, φωτίζει, πλουτίζει καὶ δυναμώνει. Μακάριοι οἱ ἀγαθοποιοῦντες.

Μοναχὸς Μωυσῆς, Ἁγιορείτης