Γόνος ευσεβούς και αρχοντικής οικογενείας της Βασιλεύουσας, ο Άγιος Ιωάννης γεννήθηκε επί βασιλείας Μανουήλ Α’ Κομνηνού (1143-1180). Ήδη από νεαρής ηλικίας επεδείκνυε μεγάλη αφοσίωση στην Υπεραγία Θεοτόκο, στην οποία όφειλε την γέννησή του. Μια ημέρα, την ώρα που διάβαζε τον Ακάθιστο Ύμνο , η Βασίλισσα των Ουρανών παρουσιάστηκε και απάντησε στους χαιρετισμούς, λέγοντας: «Χαίροις και συ των Θηβών προστάτα!»

Πολλά έτη αργότερα, και ενώ ήταν ιερομόναχος σε μοναστήρι, εξελέγη μητροπολίτης Θηβών, την εποχή που η ισχυρή και ακμάζουσα αυτή πόλη, η σημαντικότερη της Στερεάς Ελλάδος, είχε κατακτηθεί και λεηλατηθεί από τους Νορμανδούς, με αποτέλεσμα πολλοί κάτοικοι να σταλούν σε εξορία. Όσοι γλύτωσαν, ζούσαν σε άθλιες συνθήκες και προσπορίζονταν τα προς το ζην εργαζόμενοι για Εβραίους εμπόρους, οι οποίοι τους εμπόδιζαν να τελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Μόλις εγκαταστάθηκε στην Θήβα, ο άγιος Ιωάννης μερίμνησε για την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού, όπου φυλασσόταν η θαυματουργή εικόνα που σύμφωνα με την παράδοση είχε φιλοτεχνήσει ο άγιος Απόστολος Λουκάς, και σύντομα το χριστεπώνυμο πλήρωμα μπορούσε πλέον να τελεί τις ιερές Ακολουθίες με όλη την μεγαλοπρέπεια που αρμόζει στην Υπεραγία Θεοτόκο. Το κήρυγμα του αγίου επισκόπου και η απεριόριστη ευσπλαχνία του γρήγορα επανέφεραν στην πίστη τους χριστιανούς που είχαν μείνει χωρίς ποιμένα, προκάλεσαν μάλιστα και τη μεταστροφή ορισμένων Εβραίων. Χάρις στην επιμελή φροντίδα του αγίου, η σηροτροφία και η παραγωγή μεταξιού που είχε καταστραφεί από τους Νορμανδούς μπόρεσε να ανακάμψει και η Θήβα γνώρισε νέα περίοδο ευημερίας. Ο μητροπολίτης δεν ασχολείται μόνο με το κήρυγμα και την ελεημοσύνη, αλλά διοργάνωσε επίσης μεγάλης κλίμακας έργα άρδευσης και δημόσιας υγείας. Ίδρυσε γηροκομείο, πτωχοκομεία νοσοκομεία και άλλα ευαγή καθιδρύματα. Ίδρυσε επίσης, εντός της πόλης, γυναικεία μονή,  η οποία ανέλαβε την εκπαίδευση των κορασίδων προετοιμάζοντας τες  είτε για τον μοναχικό βίο είτε να γίνουν μητέρες ικανές να μεταδώσουν στα παιδιά τους τούς θησαυρούς της Πίστεως.

Έχοντας ανυψώσει την πόλη των Θηβών σε μεγαλεία μεγαλύτερα απ’ ότι πριν την κατάκτηση, ο άγιος Ιωάννης εκοιμήθη εν ειρήνη, εμπιστευόμενος την Εκκλησία του στην Υπεραγία Θεοτόκο. Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης οι κάτοικοι των Θηβών ανήγειραν στο κέντρο της πόλης ναό προς την τιμή του, όπου κατατέθηκαν τα θαυματουργά τίμια λείψανά του.

Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Εκδόσεις  ''ΙΝΔΙΚΤΟΣ''.

Επιμέλεια Δ.Τζαφέρης Θεολόγος.